Linux အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း
၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ Finland ႏုိင္ငံ Helsinki ျမိဳ႕ကေက်ာင္းသားေလး Linus
Torvalds ဆုိသူက Linux ကုိ စတင္ေမြးဖြားေပးခဲ့တယ္..Microsoft လုိမဟုတ္တဲ့
Linux ဟာ open-source ျဖစ္ျပီး သင္စိတ္ၾကိက္ souce code ေတြကုိ editing
လုပ္ႏုိင္ပါတယ္.. အဲ ဒါေပမယ့္ ခင္ဗ်ား ဒီေဆာ၀ဲလ္ကုိ ဘယ္ေတာမွ မူပုိင္
မျဖစ္ပါဘူး..ျမန္မာႏုိင္ငံက user ေတြဟာ Linux ကုိ သိပ္မသုံးၾကပါဘူး..ဒါေပသိ
အေနာက္ႏုိင္ငံက host server ေတြ Web server ေတြကုိ Linux နဲ႔ Run
ပါတယ္..ေနာက္ျပီးေတာ့ Linux က open-source ျဖစ္တာေၾကာင့္
ေစ်းလည္းခ်ဳိတယ္..Europe ႏုိင္ငံေတြမွာေတာ့ Windows OS ေတြကုိ
၀ယ္ယူမယ္ဆုိရင္ dollar အမ်ားၾကီးေပးရပါသတဲ႔.. Linux ကေတာ့ မျဖစ္စေလာက္
ပုိက္ဆံေလးနဲ ၀ယ္ယူႏုိင္တယ္ေလ..Programming ဆုိင္ရာ Coding
ဆုိင္ရာဘက္မွာလည္း Windows OS ထက္သာတယ္..စြမ္းအားနိမ့္ CPU ေတြေပၚမွာလည္း
Run
ႏုိင္တယ္..ေနာက္ျပီး Linux OS မွာ Virus အႏၱရာယ္ Windows ထက္ ကင္းတယ္
(မရွိသေလာက္ပါပဲ) Hacker ေတြရဲ႕အၾကိဳက္ဆုံး operating system တစ္ခုလည္း
ျဖစ္တာေပါ့..ေနာက္ပုိင္းက်ရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာလည္း Linux Operating
System ကုိသုံးရမယ့္အေၾကာင္းေတြေပၚလာႏုိင္ပါတယ္..ထင္ရွားတဲ့ Linux version
ေတြအမ်ားရွိတာေၾကာင့္ ကုိယ္အၾကဳိက္သူ႔အၾကဳိက္ေတာ့
မတူႏုိင္ဘူးေပါ့ေနာ္..ဒါေတြကေတာ့ Ubuntu, Fedora, RedHat
စသည္ျဖင့္ေပါ့..Ubuntu Linux OS တုိ႔ဆုိရင္ Dual boot ရတယ္ေလ…ဆုိလုိတာက
သင့္ PC ထဲ႔မွာ Linux OS ေရာ Windows OS ကုိပါတစ္ခါတည္း install
လုပ္ခြင့္ရွိေစတယ္..မွတ္ထားရမွာက Windows ကုိအရင္ဆုံး Install
လုပ္ရမယ္ဆုိတာပါပဲ.. Linux ရဲ႕ boot loader ကုိ MBR partition ထဲကုိ
Install လုပ္မယ္ဆုိရင္ Linux OS က Windows OS ကုိေကာင္းေကာင္း
လည္ပတ္ခြင့္ရေစပါတယ္.. Windows ရဲ႕ boot loader ကေတာ့ Linux OS ကုိမသိေပ
(သူက နာမည္ၾကီးဆုိေတာလည္း ဂရုမစုိက္တဲ့သေဘာေပါ့ေလ)…ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ Red Flag
Linux ကုိၾကိဳက္ပါတယ္…ေျပာရမယ္ဆုိရင္ Linux ဟာ Windows နဲ႔ေတာ့ မတူပါဘူး
သူ႔ရဲ႕ File System ေရာ Technology ေရာေပါ့..ကြ်န္ေတာ္တုိ႔မ်ား Windows ကုိ
Install လုပ္ခဲ့တုန္းက Hard Disk ကုိ Format ခ်ေတာ့မယ္ဆုိရင္ File system
ကုိ FAT32, NTFS စသည္ျဖင့္ Format ရုိက္တာၾကဳံဖူးမွာပါ..အဲ Linux မွာေတာ့
FAT32, NTFS အစား ext2, ext3, ext4 ကုိသုံးတယ္..Windows ထဲမွာ software
တစ္ခုကုိ install လုပ္ရာမွာ .exe (extention) ကုိသုံးသလုိ Linux မွာေတာ့
RPM(RedHat package Management), DEB(Debian Linux) extention ေတြကုိ
special command ေတြနဲ႕ Install လုပ္ယူရတယ္..Command ေတြကုိ Shell
လုိ႔ေခၚတဲ႔ Terminal ထဲကေန ေခၚယူရတယ္.. Windows မွာေတာ့ Command Prompt
ေပါ့ေလ..မိတ္ေဆြမ်ား ဗဟုသုတေလးရေအာင္ Ubuntu Linux ရဲ႕ Installation (Step
by step) ေဖာ္ျပေပးလုိက္ပါတယ္။ အရင္ဆုံး
PC ကုိ ပါ၀ါဖြင့္ျပီး Del, F2, F10(သင့္ရဲ႕ BIOS
ေပၚမူတည္တယ္)ကုိႏွိပ္ပါ.. BIOS setting ထဲမွာ Boot Order အား CD Rom/DVD
ကုိ First boot သုိ႔ထားကာ PC boot လုပ္ပါ အဲ Linux Installation ေခြကုိ
CD/DVD Drive ထဲထည့္ထားျပီးျဖစ္ပါေစ.. PC ကေတာ့ သူ႕ဟာသူ boot လုပ္ျပီး
Linux Operating System ကုိ တင္ပါလိမ့္မယ္..ခဏၾကာရင္ေတာ့ Welcome Screen
ေတြဘာေတြျမင္ရပါမယ္.. Welcome Screen ရဲ႕ေဘးနားမွာ Forward ကုိႏွိပ္ျပီး သြားပါ..Prepare Disk Space
wizard ေအာက္မွာ Use the entire disk နဲ႔ Specify partitions
manually(advanced) ဆုိတာရွိတယ္..daul boot မလုပ္ဘူးဆုိရင္
ပထမတစ္ခုကုိေရြးပါ..အဲ Windows ပါရွိေနရင္
ဒုတိယတစ္ခုကုိေရြးေပါ့ေနာ္..ဒီေနရာမွာ Windows ရဲ႕ partitions ေတြရွိေနရင္
dev/hda0 ntfs 8000MB
dev/hda1 ntfs 6000MB
free space fat32
dev/hda0 ကေတာ့ Windows partition ရွိတဲ့ active partition ေပါ့…
dev/hda1 ကုိ တကယ္လုိ႔ အဲဒါက သင့္ရဲ႕ ေဒတာေတြမရွိဘူးလုိ႔ ဆုိပါစုိ႔.. အဲဒီ
partition ေပၚမွာ Linux ကုိ install လုပ္ႏုိင္ပါ၏..လုိခ်င္တဲ့ partition
ေပၚမွာ right-click>edit လုပ္ကာ Delete (or) Create a new partition ကုိေရြးပါ..အဲဒီေနရာမွာ Type for the new partition(Primary နဲ Logical ရွိတယ္.ၾကိဳက္ရာကုိေရြးႏုိင္) New partition sizes in megabytes(8000 MB ဆုိရင္ 8GBေပါ့), Location for the new partition(Beginning နဲ႔ End မွာ End ကုိေရြးတာပုိေကာင္းမယ္ထင္တယ္), Use as(ext3,ext4 ဆုိတာရွိတယ္.ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ ext3 ကုိေရြးတယ္), Mount point(ဒီေနရာမွာေတာ့ / ကုိေရြးတယ္..ေရြးရတဲ့အေၾကာင္းရွိတယ္.ရွင္းျပရရင္
ရွည္သြားမယ္)..ျပီးရင္ Next>> Forward စသည္ျဖင့္ Software
installation တုိ႔ဧ။္ ထုံးတမ္းစဥ္လာ အတုိင္းေဆာင္ရြက္ပါေလ…တကယ္လုိ႔
မိတ္ေဆြက Windows installation အေတြ႕အၾကဳံရွိတယ္ဆုိရင္ ဒီအတြက္
ခက္ခဲမွာမဟုတ္ပါ.အဲ ဒါေပမယ့္ တစ္ခါမွ ဒါမ်ဳိး မလုပ္ဖူးဘူးဆုိရင္ေတာ့
ခင္ဗ်ား Windows ေလးျပန္မတက္မွာ ျမင္ေယာင္ေသးပါတယ္ဗ်ာ.(မယုံမရွိနဲ
ကုိယ္ေတြ႕) ေနာက္ျပီးေတာ့ ဒီ guide line ေလးဟာ ျပီးျပည့္စုံတယ္လုိ႔
မဆုိလုိပါေၾကာင္း။ေျပာရရင္ အေျခခံတင္ျပခ်က္မ်ွသာျဖစ္ေၾကာင္း ၀န္ခံပါတယ္…ကံေကာင္းရင္ေတာ့
Linux ရဲ႕ Welcome screen ေလးနဲ ခင္ဗ်ား Windows Operating System ကုိလည္း run
ႏုိင္ပါလိမ့္မယ္.။
File and Folder Structure
/bin (အေရးၾကီးတဲ႔ user command binary files ေတြတည္ရွိတယ္)
/home (personal files သိမ္းဆည္းရာ user home directory)
/media ( cd, floppy drives ေတြနဲ႕ပတ္သက္တဲ႔ folder ပါ)
/opt (add-on software packages)
/usr (user shareble folder ေပါ့)
/var (variable data ရွိမယ္, spool directory,log files ေတြရွိတယ္, temporary files ေတြရွိတယ္)
/procs (system information ဖုိင္ေတြရွိတယ္)
/dev (hardware device ေတြကုိ link လုပ္ေပးတဲ႔အခန္း /dev/sound, etc)
/boot (system startup မွာသာသုံးတဲ့ boot loder ေတြရွိတဲ့အခန္း)
/lib (မရွိမျဖစ္ shared libraries & kernel modules)
Linux Overall Power User (in Windows, Administrator account)
Windows ရဲ႕ Administrator account လုိပဲ Linux မွာ root ဆုိတဲ့ account
ရွိတယ္. လုပ္ပုိင္ခြင့္အကုန္လုံး ရွိတဲ့ account ေပါ့ေနာ္. ဒီအေကာင့္ကုိ
ပုံမွန္အေကာင့္လုိ မသုံးသင့္ပါဘူး. System ေတြကုိ ျပင္ဖုိ႔လုိတဲ့အခ်ိန္မွသာ
သုံးသင့္တယ္.. su – command နဲ႕ root account လုိခဏသုံးႏုိင္တယ္
Shell / Terminal Emulator (in Windows, command prompt)
Linux ရဲ႕ GUI version ေပၚမူတည္ျပီး
အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိတယ္..Gnomes(gnome-terminal), KDE(konsole), xterm
ေတြေပါ့..ဒီေနရာမွာေတာ့ Windows နဲ႔ မတူဘဲ ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ႏုိင္လွတယ္.
Windows အတြက္ေတာ့ Run>cmd ဆုိရင္ျပီးျပီ..ထားလုိက္ေတာ့ Linux
ျဖစ္တာကုိး...
Linux Commands
cd.. (အခုရွိေနတဲ့ directory ကေန ေအာက္ကုိတစ္ဆင့္ဆင္းတယ္)
reboot (System restart ေပါ့ေနာ္)
fdisk (hard disk ေပၚမွာ partition ခြဲတဲ႔ command)
chmod (ဖုိင္ေတြကုိ executeble ျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္)
dir (Directory path ကုိျပတယ္)
cp (Copy command ပါ.. cp<source><destination>)
mv (Windows ထဲက Move ျဖစ္တယ္)
man ( Linux ရဲ႕ Help Center ေပါ့)
အဲဒီ command ေတြကုိ help ေခၚျပီး ေလ့လာႏုိင္ပါတယ္.. ဥပမာ man
အေၾကာင္းသိခ်င္ရင္ man –help ဒါမွမဟုတ္ man /? ေပါ့ေနာ္.. စမ္းၾကည့္ပါ..ကဲ
မိတ္ေဆြမ်ား ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕Linux အေၾကာင္းကုိ ဒီမွာပဲ
ရပ္နားပါမယ္..မိတ္ေဆြတုိ႔ နည္းနည္းေလာက္ျဖစ္ျဖစ္ ဗဟုသုတရသြားတယ္ဆုိရင္
ေက်နပ္ပါျပီ.. တကယ္လုိ႔ ဒီ post အတြက္ ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္မွာ အမွားအယြင္းတစ္စုံတရာ
ရွိပါက ကြ်န္ေတာ္ရဲ႕အမွားသာ ျဖစ္ပါတယ္..
No comments:
Post a Comment