မန္မာအစ ဘယ္ကလာ

အာရွတိုက္ဆိုင္ရာ ဘာသာေ၀ါဟာရ ပညာရွင္မ်ားက ျမန္မာလူမ်ိဳး မ်ားသည္ အေရွ ့ တိဗက္ ဘာသာ ေ၀ါ ဟာရ အုပ္စု၀င္လူမ်ိဳး တမ်ိဳးျဖစ္သည္ဟု အတည္ျပဳထားၾကသည္။

တရုတ္ မွတ္တမ္းေဟာင္းမ်ား၏ အဆိုအရ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ တရုတ္ျပည္ အေနာက္ေျမာက္ ကန္ဆူနယ္တြင္ ေနထိုင္ၾကသည္။ တရုတ္က ဖိသျဖင့္ တိဗက္ ကုန္းျမင့္ေဒသ တ၀ိုက္သို ့ေျပာင္းသြားၾကသည္။ တိဗက္တို႔က ေမာင္းထုတ္သျဖင့္ ယူူနန္နယ္သို႔ ေျပာင္းၾက သည္။

တရုတ္ျပည္ကုိ AD- 618 မွ 907 အုပ္စုိးခဲ့ေသာ ထန္မင္းဆက္သည္ တရုတ္တုိ႔၏ သမုိင္းတြင္ ေခတ္ေကာင္းႀကီး တခုျဖစ္၏။ ႏုိင္ငံတြင္း စီးပြားေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ၊ စာေပ၊ အႏုပညာမ်ား တုိးတက္သည္။ အာရွ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္မႈ တုိးတက္တည္တံ့ေစရန္ အာရွအလယ္ပုိင္းသုိ႔ နာယ္ခ်ဲ႕၍ ကုန္သြယ္လမ္းမ်ားကုိ ထိန္းသိမ္းခဲ့သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ထန္အင္ပါယာသည္ ေနာက္ဘက္ အာရွအလယ္ပုိင္းတြင္မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႔ခဲ့သည္။ သုိ႔ပင္ျဖစ္ လင့္ကစား ယန္စီျမစ္၏ ေတာင္ဘက္ ယခုေခတ္ ယူနန္၊ ေလြခ်ဳိ၊ လႊမ္စီ၊ ကြမ္တုန္စသည့္ ေဒသမ်ားကုိကား လက္ေအာက္ခံ ႏုိင္ငံမ်ားဟု သေဘာထားရုံသာ ထားႏုိင္သည္။ စစ္ေရးႏုိင္ငံေရးတုိ႔ျဖင့္ တုိက္ရုိက္လႊမ္းမုိးႏုိင္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။

ထုိစဥ္က တရုတ္ျပည္ ယန္စီျမစ္ေတာင္ပုိင္းေန လူမ်ားစုမွာ တရုတ္မ်ားမဟုတ္ၾကေခ်။ တိဗက္ ျမန္မာအႏြယ္ခြဲ၀င္ ဘာသာစကား ေျပာသူမ်ားႏွင့္ သွ်မ္းအစု၀င္ ဘာသာစကား ေျပာသူမ်ားမွာ ထုိေဒသတုိ႔၏ လူမ်ားစု တုိင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ၾကသည္။

ထုိေဒသတုိ႔တြင္ ထန္တရုတ္တုိ႔၏ လက္ေအာက္ခံ မဟုတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားတုိ႔၏ ႏုိင္ငံငယ္မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ယင္းႏုိင္ငံတုိ႔အနက္ “အားဟုိင္” (အားပင္လယ္) ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ႏုိင္ငံ- ၆-ႏုိင္ငံတုိ႔ ထင္ရွား၏ ယင္းႏုိင္ငံငယ္တြင္ ေနထုိင္
သူတုိ႔တြင္ ေမာေစာမ်ား (နန္ေက်ာက္သွ်မ္း)၊ ေရွးေဟာင္းျမန္မာမ်ား၊ ေလာေလာမ်ား စသည့္ တိဗက္ျမန္မာ အႏြယ္၀င္မ်ားႏွင့္ သွ်မ္းအစု၀င္ မ်ားပါ၀င္ၾကသည္။

ယင္း ၆ ႏုိင္ငံအနက္ ေတာင္ဘက္စြန္က်ေသာ မုင္ေရွေစာ (နန္ေက်ာင္)သည္ အင္အား အေကာင္းဆုံးျဖစ္သည္။ AD- 739 တြင္ မုင္ေရွေစာႏုိင္ငံသည္ က်န္ႏုိင္ငံငယ္ ၅ခုကုိ သိန္းသြင္း၍ အင္အား ေတာင့္တင္းေသာ ျပည္ေထာင္စုကုိ တည္ေထာင္သည္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ကုိ အားဟုိင္အေနာက္ကမ္း ယခု (ယူနန္နယ္) တာလီဖူၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္အနီးတြင္ တည္ေထာင္ခဲ့သည္။

တရုတ္တုိ႔က ေတာင္ဘက္ “ေဆာဘြဲ႔ခံ သူအုပ္ခ်ဳပ္ေသာလူမ်ဳိး “နန္ေဆာႏုိင္ငံ” သုိ႔မဟုတ္ (နန္ေက်ာင္-နန္ခ်ဳိ သွ်မ္းတုိ႔က ေနာင္ခ်ယ္ ဟုေခၚသည္) ဟုေခၚေ၀ၚ ေရးသားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။

နန္ေက်ာင္-ျပည္ေထာင္စုကုိ တည္ေထာင္ေသာ နန္ေက်ာင္ “ဧကရာဇ္ႀကီး ရွဲင့္ေလာ္ဖီ” ၏ေနာက္ ဆက္ခံေေသာ ေျမးေတာ္ “ေကာေလာ္ဖွဲင” လက္ထက္တြင္ နန္ေက်ာင္၏ အင္အား လြန္စြာတုိးတက္ခဲ့သည္။ထန္တရုတ္ႏုိင္ငံ၏ ေလးစားျခင္းကုိပင္ခံခဲ့သည္။

ထုိစဥ္က တရုတ္ျပည္ အေနာက္ဘက္ရွိ တိဗက္ႏုိင္ငံ မွာလည္း အင္အားႀကီး ႏုိင္ငံတခုျဖစ္ခဲ့သည္။ အာရွအလယ္ပုိင္းကုိ ႀကီးစုိးေရးအတြက္ တိဗက္ႏွင့္ ထန္တရုတ္တုိ႔သည္ အျပန္ အလွန္စစ္ဆင္ႏြဲ ေနၾကဆဲ ျဖစ္သည္။

ယခု အင္အားႀကီးႏုိင္ငံ တစ္ခုေပၚလာသျဖင့္ တိဗက္ႏွင့္ တရုတ္တုိ႔သည္ နန္ေက်ာင္ႏုိင္ငံ ျဖစ္ေသာ ထုိအင္အားႀကီးႏုိင္ငံႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ အခ်င္းခ်င္း တုိက္ခုိက္ရန္ အေျခေနမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။
နန္ေက်ာင္ကလည္း မိမိ၏ အက်ဳိးကုိ ၾကည့္၍ တစ္ခါတရံ ထန္တရတ္ႏွင့္ေပါင္း၍ တိဗက္ကုိတုိက္သည္။ တစ္ခါတရံ တိဗက္ႏွင့္ေပါင္း၍ ထန္တရုတ္ကုိ တုိက္သည္။ ဤသုိ႔ျဖင့္ ပေဒသရာဇ္ ၃ ႏုိင္ငံ၏ ၃ပြင့္ဆုိင္ စစ္သည္ ျဖစ္ေပခဲ့သည္။ ဤစစ္မ်ားကုိ အေၾကာင္းျပဳ၍ နန္ေက်ာင္သည္ စြီက်ဳိႏွင့္ ေ၀ွ႔ထုင္ၿမိဳ႕ကုိ သိမ္းပုိက္ႏုိင္ခဲ့သည္။

အေနာက္ဘက္တြင္ ယခုေပါင္ရွန္မွ ေမခ ျမစ္အထိ ယင္းမွ တစ္ဆင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမာက္စြန္ ေရခဲေတာင္ႀကီး မ်ားအထိ ခံတပ္ၿမိဳ႕ကုိ ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့၏ ပ်ဴႏုိင္ငံႏွင့္လည္း အဆက္သြယ္ရခဲ့၏ ဤစစ္တုိ႔တြင္ ေရွးေဟာင္းျမန္မာတပ္မ်ား ပါ၀င္ဆင္ႏြဲခဲ့၏။ ရွဲင့္ေလာ္ဖီမင္းႀကီး လက္ထက္မွစ၍ ေရွးေဟာင္းျမန္မာတုိ႔သည္ နန္ေက်ာင္ ျပည္ေထာင္စုႏုိင္ငံတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ထုိေရွးေဟာင္း ျမန္မာတုိ႔မွာ မည္သူတုိ႔နည္း။ သူတုိ႔၏ အေၾကာင္းကုိ ေခတ္ၿပိဳင္ေရးခဲ့ေသာ တရုတ္က်မ္းတုိ႔တြင္ ေတြ႔ႏုိင္သည္။

(မန္ရႈက်မ္း၊ ထန္ရာဇ၀င္က်မ္းေဟာင္းႏွင့္ ထန္ရာဇ၀င္က်မ္းသစ္ )

“ဖန္ခ်ဳိ-အမည္ရွိသူက AD-863” ခုတြင္ မန္ရွဴေခၚ တရုတ္ဘာသာေရး က်မ္းတစ္ေစာင္ကုိေရးခဲ့၏ ထုိက်မ္း၌ ေနာင္အခါ ျမန္မာျဖစ္လာမည့္ မူလျမန္မာ တုိ႔ေၾကာင္းကုိ အတန္ငယ္ျပည့္စုံေအာင္ ေရးသားခဲ့ပါသည္။

မူလျမန္မာသည္ ယုန္ဂ္ခ်န္င္ (ပ၀္ရွန္) ပန္၀န္းက်င္၌ေန၏။ ထုိအရပ္ကား စင္စစ္အားျဖင့္ ေျမာက္နမုိင္ခ၊ ေရွ႕မဲ့ေခါင္၊ ေတာင္သိႏၷီအတြင္း ရွိေသာေဒသပင္ျဖစ္ပါသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ မိမိိတုိ႔ သရွင္သခင္ကုိ မင္းသုိ႔မဟုတ္ မင္းေစာဟုေခၚသျဖင့္ ဖန္ခ်ဳိက ယင္းတုိ႔ကုိ “မင္းသုိ႔မဟုတ္ “မင္းေစာ”လူမ်ဳိး ဟုပင္ေခၚပါသည္။ ထုိသူတုိ႔သည္ “ယြန္နန္၏ အေက်ာ္ဆုံးျမင္းမ်ဳိးကုိ ေမြးသူမ်ားျဖစ္၏။” ထုိ႔ေၾကာင့္လည္း ယင္းတုိ႔ပင္ ျမင္းသည္ေက်ာ္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ပုိးစားရုိင္းပင္၏ အသားႏွင့္ေလးကုိလည္း အေကာင္းဆုံးျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္၏။ စစ္ေရးစစ္ရာ၌ ပထမတန္းစားမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

“ေရွးေဟာင္းျမန္မာမ်ားဟု” ေဖၚျပခဲ့ေသာ “မင္း သုိ႔ မင္းေစာ” လူမ်ဳိးတုိ႔သည္။ ေျခတံရွည္အိမ္မ်ားႏွင့္ ေနေၾကာင္း၊ အနီေရာင္ပုိးစျဖင့္ ဦးေခါင္းကုိ ရစ္ပတ္ တန္ဆာဆင္က ေခါင္းေပါင္းစကုိ ေနာက္တြင္ခ်ေၾကာင္း၊ အမ်ဳိးသီးတုိ႔သည္ အေရာင္ ၅မ်ဳိး ပါေသာ လဲပုိးထည္ကုိ ၀တ္ေၾကာင္း၊ ယင္းအ၀တ္ကုိ ေခါင္းေပၚထိ ျခဳံႏုိင္ေၾကာင္း၊ စပါးႀကီးေျမြသြားမ်ား၊ ခရုခြံမ်ား၊ ပုလဲစစမ်ားႏွင့္ ကုံးထားေသာ ပုတီးမ်ားကုိ ကိုင္တြယ္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပုံစံအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ သုိင္းၾကသည္။ ဆြဲထားၾကသည္။ အိမ္ေထာင္မရွိေသးသူသည္ ထိပ္တြင္ ဆံထုံးတစ္ထုံးသာ ထုံး၍ အိမ္ေထာင္ရွိသူသည္ ခ်ဳိေစာင္းေနရာတြင္ တစ္ထုံးစီခြဲ၍ ႏွစ္ထုံး ထုံးသည္။

သူတုိ႔သည္ အိမ္အနီးသစ္ပင္မ်ားေပၚတြင္ ေဒါင္းမ်ားကုိ ေမြးျမဴထားေၾကာင္းစသည္ျဖင့္ ေဖာ္ျပထား၏။ ပုိးေခါင္းေပါင္းနီကုိ အစေနာက္ခ်၍ ေပါင္းျခင္း၊ ေျခတံရွည္အိမ္မ်ားေပၚတြင္ ေနျခင္း၊ ျမန္မာတုိ႔ အေလးအျမတ္ထားေသာ အလံတြင္ ေဒါင္းရုပ္ပါျခင္းတုိ႔မွာ ဤေရွးေဟာင္းလူတုိ႔၏ အစဥ္အလာ အဆက္ပင္ေလာဟု ေတြးထင္ဖြယ္ရာရွိ၏ မင္းလူမ်ဳိးစု အားလုံးလုိပင္ “ေဘာင္းဘီျပာ၀တ္၍ ႀကိမ္ေခြ၊ ၀ါးႏွီးမ်ားျဖင့္ ခါးကုိပတ္ထားၾကသည္ ဟုလည္းဆုိ၏” ကုန္းျမင့္သားမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ထင္ရွားေပသည္။

တုိက္ခုိက္ေရးတြင္ ၀ါသနာထုံသူမ်ားျဖစ္သည္။ ေပါ့ပါးလ်င္ျမန္ ဖ်တ္လတ္သည္။ ျမင္းစီးစဥ္ လွံကုိ က်င္လည္စြာ သုံးတတ္သည္။ စီးရာတြင္ ကုန္းႏွီးမပါ အျပင္းတုိက္ရန္ ဒုန္းစီးေသာအခါ မ်ားတြင္ ပ်ံေနသည္ဟုု ထင္ရသည္။ သူတုိ႔၏ အမ်ဳိးသမီးပ်ဳိတုိ႔သည္လည္း ျမင္းေရးတြင္ အလားတူစြမ္းရည္ ရွိသူမ်ားျဖစ္၏ နန္ေက်ာင္ၿမိဳ႕ႏွင့္ တပ္ၿမိဳ႕ အသီးသီးမွ စစ္သူႀကီးမ်ား တပ္ထြက္ၾကေသာ အခါ တပ္ဦးမွပါရေလသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ လွံရွည္၊ ကာရွည္ႀကီးမ်ားကုိ ကုိင္ေဆာင္သည္ သူတုိ႔ခ်ီတက္လာၿပီဆုိလွ်င္ မည္သူမွ မခုခံႏုိင္၊ ျမားတုိ႔ႏွင့္ သစ္သားေလး(ဒူးေလး) ကုိလည္းသုံးသည္။ ျမွားသြားကုိ အဆိပ္လူးထားသျဖင့္ ျမွားခ်က္ထိသူ ရုတ္ျခသည္းေသသည္။ ၀ါးခၽြန္အပစ္ အလြန္က်င္လည္သည္ ေတာနက္အတြင္း လင္းႏုိ႕ကုိပင္ ထိေအာင္ပစ္ႏုိင္သည္။ အလြန္လက္ေျဖာင့္၍ လြဲသည္မရွိ သူတုိ႔သည္ ငွက္ေပ်ာရြက္တြင္အစာပုံ၍ စားသည္။ ခြက္ေယာက္မရွိ ေျမာက္ဘက္အက်ဆုံးလူစုျဖစ္သည္။ ဇြဲ၊ သတၱိႏွင့္ သစၥာရွိမႈတုိ႔တြင္ အံ့ဖြယ္သရဲ ရွိလွသည္။ တရုတ္တုိ႔ႏွင့္ ျဖစ္ရေသာ စစ္ပြဲတြင္ မိသြားရာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ႏွိပ္စက္ညွဥ္းပန္း၍ စစ္ေဆးသည္၊ စကားတစ္ခြန္းမွ် မဟေခ်၊ လက္ေကာက္၀တ္မွ လက္ကုိျဖတ္ပစ္၍ စစ္ေမးျပန္သည္၊ မေျပာ၊ ေအာ္ဟစ္ျခင္းပင္ မျပဳၾကေပ။ ဤသည္မွာ ေရွးျမန္မာတုိ႔၏ နန္ေက်ာက္ေခတ္ စစ္ပြဲႀကီးမ်ားတြင္ ပါ၀င္ပတ္သက္ခဲ့ေသာ ရဲစြမ္းသတၱိႏွင့္ သစၥာရွိမႈမ်ားသာပင္ ျဖစ္ေလသည္။

ထုိသူတုိ႔သည္ ဖန္ခ်ဳိ မွတ္တမ္းတင္ခ်ိန္၌ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းသုိ႔ သွ်မ္းျပည္ ေျမာက္ပုိင္းမွစ၍ ၀င္ေရာက္ခ်ိန္ ျဖစ္ပါသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ေနာက္ထပ္ ေတာင္ဘက္သုိ႔ တုိး၀င္ရျပန္ပါသနည္းဟု ေမးလွ်င္ နန္ေက်ာင္၏ ဖိစီးႏုိပ္စက္ျခင္း ေဘးမွ ေရွာင္ရွားျခင္း ပင္ျဖစ္သည္ဟု ေျဖရမည္။ နန္ေက်ာင္ (သွ်မ္း) အမ်ဳိးတြင္ “ရွဲန္ေလာဖိမင္းက AD- 713” ခုအလြန္တြင္ သံလြင္ႏွင့္ မဲေခါင္ၾကားေန မင္းေစာ အမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ပထမဆုံး ေအာင္ႏုိင္သည္ ဟုဆုိပါသည္။ AD- 755 ခုနန္ေက်ာင္တုိ႔ လႊမ္းမုိးခ်ိန္ျဖစ္၍ နန္ေက်ာင္မင္းႀကီး ေကာ္ေလာ္ဖန္က တိဗက္ကုိ မဟာမိတ္ျပဳ၍ တရုတ္ကုိ စစ္ႀကီး ႏွစ္ႀကိမ္ႏုိင္လုိက္၏။ မဟာမိတ္ျဖစ္ေသာ တိဗက္သုိ႔ သြားရန္လမ္းႏွစ္သြယ္ရွိရာ ထုိလမ္းႏွစ္ခုစလုံး ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ျဖတ္၍သြား၏ ထုိလမ္းအတုိင္း နန္ေက်ာင္တုိ႔လုိက္လာလွ်င္ ပ်ဴတုိ႔ႏွင့္ေတြ႔ေတာ့သည္။ ေရာက္လာေသာ နန္ေက်ာင္ကုိ ပ်ဴတုိ႔က လက္သင့္ခံရုံမွတစ္ပါး ဘာမွ်မတတ္ႏုိင္ေခ်။ အၾကည္တသာ လက္ခံရသည့္အျပင္ နန္ေက်ာင္တုိ႔ တုိက္ေသာစစ္မ်ား၌ပင္ ပ်ဴစစ္သားတုိ႔ လုိက္၍တုိက္ရေသး၏ ပ်ဴတုိ႔မွာ နန္ေက်ာင္ကုိ ခံညားရုိေသလ်က္ အခြန္ဆက္သေနရၿပီျဖစ္၏ ထုိကုလား တရုတ္ လမ္းမႀကီးႏွစ္ခုကုိ တရုတ္အမတ္ က်ာတန္က ရွစ္ရာစုကုန္ခါနီးတြင္ အခန္းဆက္ႏွင့္ တကြ အေသးစိတ္ေရးသားထားခဲ့သည္။

(ယွင္ထန္ရႈ၊ အခန္း ၄၁ (၁) စာမ်က္ႏွာ ၂၁၊ ယာႏွင့္၀ဲ)

တရုတ္စစ္ကုိတိုက္ေနေသာ နန္ေက်ာင္ အရွင္မင္းႀကီး ေကာေလာ္ဖန္၏ ေျမးေတာ္ ယိမုိရြန္း လက္ထက္ AD- 794-ခုတြင္ မင္း သုိ႔ မက္းေစာ အမ်ဳိးတုိ႔ကုိ ႏွိပ္ကြပ္ျပန္သည္ဟုဆုိသည္။ နန္ေက်ာင္တုိ႔က ခ်ဲန္င္တုမွ ဟႏြိဳင္သုိ႔ျဖန္႔၍ စစ္တုိက္ရာ၌ မင္း-တို႔က အေသခံအျဖစ္ျဖင့္ တပ္ဦးတပ္ဖ်ားက လုိက္ၾကရရွာသည္။ ထုိသူတုိ႔ စစ္တုိက္ရာ၌ ရဲစြမ္းသတၱိရွိပုံ၊ စည္းကမ္းရုိေသပုံႏွင့္ ဆင္းရဲပင္ပန္းေရာက္၍ ေသပုံကုိ ဖန္ခ်ဳိက အေသးစိတ္ေဖာ္ျပခဲ့၏။ နန္ေက်ာင္ကုိလည္း ရြံ႕မုန္း၍ လာၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။

တဖန္ AD- 794-ခုႏွစ္ ေက်ာ္တြင္ ေျမးေတာ္-ယိမုိရြန္း စစ္ကုိရပ္စဲလုိက္၏ ထုိေနာက္ လက္ေအာက္ခံ ျပည္နယ္မ်ားစြာမွ သီဆုိတီးမႈတ္ သူဆုိင္းသမား တုိ႔ကုိစု၍ တရုတ္ဧကရာဇ္ထံသုိ႔ AD- 800”-ေက်ာ္တြင္ ေစလႊတ္ေဖ်ာ္ေျဖခုိင္းသည္။ ယင္းတုိ႔တြင္ ပ်ဴသဘင္သည္တုိ႔လည္းပါ၏ ထုိ႔ေၾကာင့္ ပ်ဴႏွင့္ တရုတ္ အဆက္သြယ္ရလာသျဖင့္ ပ်ဴမင္းျဖစ္ေသာ ခြန္ေမာ္ခ်န္မင္းမ်ဳိးမွ ယုန္ခ်ိယန္မင္းက AD-801-2-ခုႏွစ္ တြင္ တရုတ္ႏုိင္ငံသုိ႔ နန္ေက်ာင္မွ တစ္ဆင့္ သံေစလႊတ္ခဲ့သည္။

ညီေတာ္ သုိ႔မဟုတ္ သားေတာ္ ၿဂိၿမိဳ႕စား (ဗန္းေမာ္ သုိ႔မဟုတ္ တေကာင္းၿမိဳ႕စား) သုနႏၵကုိ သံအဖြဲ႔တြင္ထည့္လုိက္၏ တရုတ္မွတ္တမ္းမ်ား၌ ထုိသံအဖြဲ႔ႏွင့္တကြ ပ်ဴတူရိယာႏွင့္ တီးမႈတ္ပုံကုိ အေသးစိတ္ေရးသားထားသည္။ တဖန္ AD-832-ခုတြင္ နန္ေက်ာက္တုိ႔က “ပ်ဴၿမိဳ႕ေတာ္” ကုိဖ်က္ဆီးၿပီးေနာက္ “လူူ ၃၀၀၀-သုံ႔ပန္း” အျဖစ္ ဖမ္းယူသြားကာ “ေက်တုန္ေခၚ ယြန္နန္ဖု”အမည္ရွိ နန္ေက်ာင္တုိ႔၏ အေရွ႕ဘက္ၿမိဳ႕ေတာ္တြင္ အေစအပါး ကၽြန္ျပဳ၍ထားသည္။ စားေသာက္ ေနထုိင္ေရးကုိ ျဖစ္သလုိ ယင္းတုိ႔ဘာသာ စီမံေနထုိင္ေစ၏ မေသမေပ်ာက္ က်န္ရစ္ေသးသည့္ သားေျမးတုိ႔ ယခုတုိင္ရွိ၍ သားငါးတိရိစာၦန္ကုိ စားေသာက္ၾကသည္။

(မန္ရွဴ၊ ၄၄ ယာ)

နန္ေက်ာင္တုိ႔သည္ တခါတရံ “ေရွးေဟာင္းျမန္မာလူစု” ကုိ ဖိႏွိပ္ျခင္းရွိ၏။ စစ္ေရးကုိ အေျခခံသည့္ ပေဒရာဇ္စႏွစ္ ေအာက္တြင္ ေနရသည္မွာ ေပ်ာ္ေမြ႔ဖြယ္မဟုတ္၊ ထုိ႔ေနာက္ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔၌ တျခားတန္းခုိးႀကီး အင္အား တစ္ရပ္ျဖစ္ေသာ မိခ်ဲန္ကုိ AD-835 ခုႏွစ္တြင္ နန္ေက်ာင္ပင္ ၀င္ေရာက္သိမ္းရာ၌ ပါ၀င္ခဲ့ရ၍ ေရွးေဟာင္း ျမန္မာတုိ႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အေျခေနကုိ သိခဲ့ရေသာ အခါ တစ္ရြာေျပာင္းမွ သူေကာင္းျဖစ္မည္ဆုိသည့္ သေဘာလည္း ေပါက္လာခဲ့ၾကေပမည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္တြင္ အားေကာင္းေသာ ပ်ဴႏွင့္ မြန္ ႏွစ္မ်ဳိးစလုံးၿပိဳကြဲလွ်င္ ျမန္မာအဖုိ႔ အလြယ္ႏွင့္ပင္ ထုိအရပ္မ်ား၌ ၀င္၍ အုပ္စီးရန္သာ က်န္ပါေတာ့သည္။ ျမန္မာတုိ႔ AD-900 မွစ၍ “ေက်ာက္ဆည္နယ္ကုိမွ” ေရြးကာ ၀င္ေရာက္ ေနထုိင္သည္ဟု “ပါေမာကၡလုစ္က” စြဲၿမဲယုံၾကည္၏။ ထုိသုိ႔ ယုံၾကည္ရန္လည္း “ေက်ာက္စာမ်ား” အားကုိးရွိပါသည္။ ေရွးအက်ဆုံး ျမန္မာေက်ာက္စာတုိ႔၌ ပါေသာ ရြာအမည္မ်ားကုိ ရွာလွ်င္ ေက်ာက္ဆည္နယ္၌သာ ေတြ႔ရသည္။

ေက်ာက္ဆည္ကား ျမန္မာမေရာက္မီ ကပင္ ဆည္ေျမာင္းႏွင့္ စပါးစုိက္ရာအရပ္ ျဖစ္၍ “မြန္”တု႔ိေနရာျဖစ္ပါသည္။ “လ၀၊ ေပါင္ေလာင္” တုိ႔လည္းရိွ၏။ ကန္တူ၊ သက္ႏွင့္ စၾကစ္(ကရင္) လည္းရွိေပမည္။ ျမန္မာက ေက်ာက္္ဆည္ကုိ ၀င္လါလွ်င္ မြန္အမ်ားစုသည္ ေတာင္ဘက္သုိ႔ ဆုတ္သြားရဟန္ရွိသည္၊ သုိ႔ေသာမြန္ တခ်ဳိ႕မွာ ေက်ာက္ဆည္ေဒသ၏ ေျမာက္ႏွင့္ အေရွ႕ေျမာက္ အရပ္မ်ားတြင္ အစုလုိက္က်န္ရစ္ပါသည္။ ထုိအရပ္ကုိ ရည္ညြန္း၍ ေရွးျမန္မာေက်ာက္စာတုိ႔၌ တန္လုိင္ရြာမဟု ေရးသားေဖာ္ျပသည္ကုိ ေတြ႕ရပါသည္။

မုိန္ခရုိင္ဟု ေရးသားထားသည္ ကုိလည္း ေတြ႔ရ၏။ ျမန္မာတုိ႔၀င္လာပုံကုိ မွန္းဆေဖာ္ျပရာ၌ နန္ေက်ာင္အႏၱရာယ္ကုိ ေရွာင္တိမ္းလုိေသာ ျမန္မာသည္ နမ္တူျမစ္ကုိ သီေပါတြင္ မိမိတုိ႔ စီးလာသည့္ ျမင္းမ်ားႏွင့္တကြ ျဖတ္ကူး၍ ရပ္ေစာက္ႏွင့္ ေရငန္ဘက္မွ ေျမျပန္႔ကုိ ခ်ဥ္းကပ္လ်က္ နတ္ထိပ္လမ္းၾကားမွ အလ်င္အျမန္ ဆင္းလာၿပီးေနာက္ ေက်ာက္္ဆည္အရပ္ကုိ ေရွ႕ေတာင္မွ ေဖာက္၀င္၍ မြန္အမ်ားပင္ မိမိတုိ႔ အားႀကီးရာ ေတာင္ဘက္သုိ႔ ဆုတ္မေပးႏုိင္မီ၊ ေက်ာက္ဆည္ အရပ္တစ္ခုလုံးကုိျဖန္႔၍ အလ်င္အျမန္ အုပ္စီးလုိက္ဟန္ရွိသည္ဟု “ပါေမကၡ ဂ်ီ အိပ္ခ်္လုစ္ကေရးသား” ေဖာ္ျပဖူးပါသည္။

ျမန္မာတုိ႔ ၀င္၍ေနမိၿပီျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ဆည္နယ္ကုိ ေရွးက မႅစ္သာ ၁၁-ခရုိန္ ဟုေခၚၿမဲျဖစ္၏။“ဆယ္တရြာ” ဟုလည္း အလြယ္ေခၚပါသည္။   ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔တြင္ ျမန္မာ ထက္ေစာ၍ ေရာက္ေနသူမ်ား ရွိေသာေၾကာင့္ ေက်ာက္ဆည္ကုိ ၀င္လာေသာ ျမန္မာမ်ားသည္ ေအးေအး ေနရမည္ မဟုတ္၊ နန္ေက်ာက္၏ ရန္ကုိ ေရွာင္ခဲ့ေသာ္လည္း လူမ်ဳိးမ်ားစြာက ဆီး၍ တြန္းလွန္မည့္ အႏၱရာယ္ကုိ ႏုိင္ေအာင္ တုိက္ရေခ်မည္။

သုိ႔ေပမဲ့ ျမန္မာတုိ႔သည္ နန္ေက်ာင္၏ စစ္ဦးတြင္ ပါ၀င္လ်က္ ကုိးရာစုဦးတြင္ ပ်ဴၿမိဳ႕ေတာ္ႏွင့္ မိခ်ဲန္ၿမိဳ႕ ကုိ၀င္ေရာက္သိမ္းပုိက္ ဖ်က္ဆီးၾကစဥ္က မူလျမန္မာ အမ်ဳိးသားတုိ႔လည္း ပါလာၾကသည္ျဖစ္ရာ ယခု ျမန္မာေျမျပန္သုိ႔ ၀င္လာၾကရာ၌ စစ္ေရးအရ မည္သူ႔ကုိ ဦးစြာတုိက္၍ မည္သည့္ေဒသကုိ အရင္သိမ္းရမည္ကုိ သေဘာေပါက္ၿပီး ျဖစ္ေခ်မည္။

ယခု ရန္ကုန္အနီးတြင္ ရွိမည္ဟုထင္ရေသာ မနိ တြင္ သက္ကၽြန္ ၈၅၀- ရွိေၾကာင္း ေက်ာက္စာ တစ္ခုတြင္ေတြ႕ရ၏ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ေျမျပန္႔တုိ႔ အုပ္စီးမိရန္ ႀကိဳးစားရာ၌ အႀကီးဆုံးခုခံသူကား ကန္တူ တုိ႔ပင္ ျဖစ္ႏုိင္၏ “ကန္တူကုိ အသက္တုိ႔မဟုတ္” သက္ဟုလည္းေခၚသည္။

ပ်ဥ္ျပားမင္းက AD-850 တြင္ ပုဂံကုိတည္သည္ဟု ျမန္မာရာဇာ၀င္ က်မ္းကဆုိသည္။ “မူလျမန္မာ” တုိ႔၏ နတ္နဂါးအယူႏွင့္ ယဇ္ပူေဇာ္ျခင္း အေလ့ရွိသည္ဟု ဆုိရမည္ “ျမင္းခုန္တုိင္” ဟူေသာ အမည္မ်ဳိးက သားေကာင္းကုိ ယဇ္ပူေဇာ္ရေၾကာင္း သက္ေသခံပါသည္။ နန္ေက်ာင္ႏွင့္တြဲဖက္ ေနရစဥ္က မွတ္သားမိေသာ တတၳဳပုံျပင္မ်ာလည္း ျမန္မာတုိ႔တြင္ပါလာသည္။

ပ်ဴေစာထီးမွာ စင္စစ္အားျဖင့္ နန္ေက်ာက္ပုံျပင္မွ သူရဲေကာင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ အဖ၏ ေနာက္ဆုံးအမည္ကုိ သားက အမည္အစတြင္ ယူ၍မွည့္ျခင္းမွာလည္း “နန္ေက်ာင္ဓေလ့”သာျဖစ္သည္။ ထင္ရွားေအာင္ျပရလွ်င္ “ပ်ဴေစာထီး၊ ထီးမင္းယဥ္၊ ယဥ္မင္းပုိက္၊ ပုိက္ေသဥ္လည္၊ ေသဥ္လည္ေၾကာင္၊ ေၾကာင္ဒူရစ္” ဟူေသာ ေျခာက္မည္တြဲကုိ ၾကည့္လွ်င္ ေရွ႕အမည္၏ အဆုံးကုိယူ၍ ေနာက္အမည္ စသည္ကုိ ေတြ႔ရသည္။

ျမန္မာႏွင့္ အတူ ျမန္မာတြင္းသုိ႔ တစ္ပါးတည္ မပါခဲ့ေသာ မူလျမန္မာ မ်ားကား “မရူး၊ လရွီးႏွင့္ အတ္တစီတုိ”႔ျဖစ္ရာ ထုိသူတုိ႔ကုိသြားေရာက္ေလ့လာလွ်င္ ဗုဒၶ၀ါဒီ လက္မခံမီက ျမန္မာတုိ႔ ယုံၾကည္မႈဓေလ့ကုိ သိရွိႏုိင္မည္ ထင္ပါသည္။

သုိ႔ေသာ ျမန္မာမ်ား ဗုဒၶ၀ါဒီိမျဖစ္မီက ပုဂံတစ္လြားတြင္ နဂါးကုိးကြယ္ျခင္းမုခ်ရွိ၏။ ဗုဒၶသာသနာက ေနာက္ဆုံးအႏုိင္ရ၍ မင္းေရာ ျပည္သူပါ ဗုဒၶ၀ါဒီမ်ား ျဖစ္လာခ်ိန္မွာ AD-1000 ခန္႔ကဟု မွန္းဆပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆုိေသာ ဗုဒၶတုိ႔ ေအာင္ျမင္သည့္ အခါတုိင္း သိမ္သမုတ္သည္ကုိ ေတြ႔ဖူးသျဖင့္ “ေစာရဟန္မင္း”က “တုရင္”ေတာင္ထိပ္၌ သိမ္ေဆာက္ခဲ့သည္။ ထုိသိမ္ကုိ AD-1212-ခုတြင္ “နာေတာင္မ်ားမင္း” ကေစခုိင္းသျဖင့္ ျပင္ရေၾကာင္း ေက်ာက္စာရွိပါသည္။

ျမန္မာတုိ႔ သကၠရာဇ္ ၄၁၉- (AD-1057) ခုႏွစ္တြင္ “သထုံျပည္မွ ရွင္အရဟံ” မည္ေသာ ရဟန္းေကာင္း ရဟန္းျမတ္ တပါးသည္။ ပုဂံသုိ႔ေရာက္ရွိလာ၍ မင္းအေနာ္ရထာလည္း ၾကည္ညုိ- ဆည္းကပ္သည္ ႏွင့္ စင္ၾကယ္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ အယူမွန္ကုိ သိရေလသည္။

အရွင္အရဟံ မိန္႔ၾကားခ်က္အရ သထုံျပည္၌ “ပိဋကတ္ေတာ္” မ်ားရွိေၾကာင္း ၾကားသိရေသာ လက္ေဆာင္ ပ႑ာႏွင့္ေတာင္းေစရာ သထုံ- “မႏူဟာမင္းက အရုိင္းတုိ႔ႏွင့္ အရာေလာဟုဆုိ၍ မေပးဘဲေနေလ၏ ထုိအခါမွ အေနာ္ရထာမင္းသည္ စစ္သည္ ဗုိလ္ပါႏွင့္ခ်ီ၍ သထုံကုိ တုိက္ခုိက္ေလသည္။ ျမန္မာတုိ႔ ယခုလက္ရွိ စာလုံးအကၡရာ မ်ားကုိစ၍ အသုံးျပဳ- ေရးသားၾကေလသည္။

ထုိစာလုံးတုိ႔ကာ အိႏိၵယ ျပည္ေတာင္ပုိင္းမွ ေအာက္ျမန္မာႏုိင္ငံ “မြန္”တုိ႔ထံသုိ႕ AD-500 -ခုေလာက္တြင္ သုံးစြဲေသာ (ပတၳိ၀) အကၡရာ စာလုံးမ်ဳိးျဖစ္၍၊ ပန္းရံ- ပန္းပဲ စေသာအတတ္ ပညာမ်ားလည္း တုိးပြါးလာေတာ့သည္။
  

ေရွးျမန္မာေတြဟာ ျမန္မာေဒသကုိ ေရွ႕ေျမာက္က ၀င္တယ္လုိ႔ ေသခ်ာသေလာက္ျဖစ္တယ္၊ လာလမ္း သွ်မ္းျပည္ေျမာက္ကုိ ျဖတ္၀င္မယ္။ အခ်ိန္ကာလ ခရစ္ကုိးရာစုႏွစ္ ျဖစ္ႏုိင္တယ္ ကရင္က ၀င္တာ ဒါထက္ေစာတယ္ ကၽြန္ေတာ့္အထင္ အေရွ႕ယြန္းယြန္းက ေတာင္ပုိင္းသွ်မ္းျပည္ကုိ ျဖတ္၀င္မယ္၊

ေရွ႕ကပဲ ဆက္သြယ္ၾကမွာက ေျမာက္ဖက္ ကရင္ (ပအုိ႔/ေတာင္သူ) နဲ႔ ျမန္မာနီးစပ္တယ္ ဒီလုိပဲ ေတာင္ဖက္ကရင္ (ပုိးနဲ႕ စေကာ) နဲ႔ ေရွးမြန္ေတြလဲ နီးစပ္ၾကပါတယ္။ ခ်င္းနဲ႔ကရင္ (အသံေန အသံထားနဲ႔ စကားဆက္ပုံ) တူတာမ်ားကုိ အခုေတြ႔ရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိပ္အံ့ၾသမိပါတယ္။

သူတုိ႔ႏွစ္မ်ဳိးဟာ ေရွးေရွးအစဥ္အဆက္ တူညီခဲ့ပုံရတယ္၊ ခ်င္း၊ ျမန္မာ၊ ကရင္မွာ နာမည္၊ မွည့္ ဆုိတာ အတူတူေတြ႕ရင္ ဘာအံ့ၾသစရာရွိလဲလုိ႔ ေျပာရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ခ်င္း၊ ကရင္၊ ျမန္မာ ေ၀ါဟာရေတြ ထပ္တူလုိ ရွိေနတာက နတ္၊ လင္၊ အႀကီးအကဲ၊ ေမးရုိး၊ ပခုံး၊ အူသိမ္အူမ၊ ဥ၊ ခၽြဲ၊သလိပ္၊ ေအာ့အံ၊ ကၽြဲ၊ ရွဥ္႔၊ ပ်ား၊ ေျမွာ့၊ သန္း၊ ႀကိမ္၊ ထဘီ၊ ျဖစ္ႏုိင္တာက စေကာကရင္က ဧရာ၀တီျမစ္ အေနာက္ဘက္ မင္းဘူးနယ္ကုိ ျမန္မာေတြ ေပၚလာတဲ့ ၉ရာစု ႏွစ္ထက္ေစာၿပီး ေရာက္ေနၾကပါၿပီ။

အဲဒီမွာ ကရင္ျမန္မာ ေတြ႔ၾကေတာ့မွာ ျမန္မာက အထက္ပါစကားလုံးေတြကုိ ငွားသုံးတာေတာ့ မျဖစ္ႏုိင္ပါ။ ေရွးေရွးကပဲ အတူတူ နီးနီးစပ္စပ္ေနခဲ့ၾကတာ ျဖစ္လုိ႔ အခုလုိ ေ၀ါဟာရေတြ တူတာျဖစ္ရမယ္။စကားသံ (အသံေန အသံထား) ကလဲ သံနိမ့္သံျမင့္ဆင္တူေနပါတယ္။ အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ တိဗက္ျမန္မာလူမ်ဳိးေတြထဲမွာ သံေနသံထား (အသံစဥ္ပုံ) ဘယ္လုိပဲ ကြာကြာ ၊ တစ္မ်ဳိးထဲျဖစ္ရမယ္၊ ဒါေၾကာင့္ေျပာစကား မွ က်ေနာ္တုိ႔ တကယ္သိတာထက္ ပုိၿပီး ဆင္တူတာေတြရွိေနပါတယ္။

 တုိ႔ဘုိးဘြားေတြ ေဘာင္းဘီပဲ ၀တ္တယ္၊ ေဘာင္ဘီ ၀တ္ခဲ့တာ အႏွစ္ ၄၀၀၀ ဆုိရင္ လုံခ်ည္၀တ္တာ အႏွစ္  ၆၀၀ ေလာက္ပဲရွိေသးတယ္။ ေဘာင္းဘီ၀တ္တာ ကုလား (Tamil) စရုိက္၊ ရွပ္၀တ္တာ ဥေရာပစရုိက္၊ ဒါေလာက္ေတာ့ သိထားသင့္တယ္။


ေခတ္သစ္ ဖယ္ဒရယ္ ျပည္ေထာင္စုုုတုိ႔ တက္လွမ္္းၾကမည့္ တုိင္းရင္းသား ညီအကုိ ေမာင္ႏွမ မ်ားအားေ၀ငွ တင္ျပလုိက္ရပါသည္။

ထုတ္ႏုတ္

ဗုိလ္မွဴး ဘရွင္ -ေရွးျမန္မာမ်ား ၀င္ခဲ့ပုံ

ေဒါက္တာသန္းထြန္း -ျမန္မာရာဇ၀င္စာတမ္း အမွတ္-၁

အမ်ဳိးသားပညာ၀န္ ဦးဖုိးက်ား -ေခတ္မွီ ျမန္မာရာဇ၀င္အက်ဥ္း

 ေဒါက္တာသန္းထြန္း- ငါေျပာခ်င္သမွ် ငါ့အေၾကာင္း

လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္း

လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္း

အိမ္ေထာက္ရွိေသာေယာကၤ်ားတစ္ေယာက္သည္ ဇနီးမဟုတ္ေသာ အျခားမိန္းမတစ္ဦးႏွင့္ လိင္ဆက္ဆံျခင္းဟု 

အဓိပၸါယ္သတ္မွတ္သည္။ ဘာသာေရးႏွင့္ဥပေဒပိုင္းဆိုင္ရာတြင္ ကြဲျပားမႈမ်ားစြာရွိသည္။ လူသမိုင္းအဆက္ဆက္တြင္ 

လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္းသည္ ၾကီးေလးေသာျပစ္မႈဟု လူအမ်ိဳးမ်ိဳးတို႔၏ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားတြင္ သတ္မွတ္သည္။ ထိုေဖါက္ျပန္မႈျဖင့္ 

လင္မယားကြာရွင္းခြင့္ရွိသည္။ မိသားစု၊ သားသမီးႏွင့္ လူမႈေရးမ်ားကို ဆိုးက်ိဳမ်ားက်ေရာက္လာႏိုင္သည္။ လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္းကို 

တရားဥပေဒျဖင့္ ျပစ္မႈသတ္မွတ္ထားေသာ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ျပစ္ဒဏ္မွာ ဒဏ္ေငြမွ ေသဒဏ္အထိ ရွိသည္။ ၂၁ရာစုတြင္ 

အျပစ္ေပးမႈမွာ ကိုယ္၀န္ဖ်က္ခ်ျခင္းဥပေဒေၾကာင့္ ရႈပ္ေထြးလာသည္။

ခရစ္ယာန္ဘာသာ

လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္းသည္ လူ႔က်င့္၀တ္ပ်က္ျခင္းျဖစ္ျပီး၊ အျပစ္ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ၁ေကာ၆း ၉-၁၀.  ပညတ္ေတာ္၁၀ပါးတြင္ 

နံပါတ္၆ တြင္ သူတပါးမယားအားမျပစ္မွားရ ဟု ပါရွိသည္။ သခင္ေယရႈက ပိုျပီးျပင္းထန္သည္။ မႆဲ၆း၂၈တြင္ 

စိတ္ျဖင့္ျပစ္မွားသည္ကိုပင္လိင္ေဖါက္ျပန္ျခင္းဟု သတ္မွတ္သည္။ ဇနီးသည္ကို 

လိင္ေဖါက္ျပန္မႈမရွိေသာဇနီးသည္ကိုကြာရွင္းျခင္းသည္ အျပစ္ရွိသည္။  

လိင္ေဖါက္ျပန္၍ကြာရွင္းခံရေသာမိန္းမအားလက္ထပ္ျခင္းႏွင့္ အျပစ္အတူတူျဖစ္သည္။ မႆဲ ၅း၃၂။ အခ်ိဳ႔အသင္းေတာ္မ်ားက 

အျမင္မေတာ္၊ အတူသြားလာျခင္းကိုပင္ လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္းဟု သတ္မွတ္ၾကသည္။

ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းမ်ား 

ေတာင္၊ေျမာက္ ကိုးရီးယား၊ တိုင္၀မ္အပါ၀င္ အာရွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လိင္ေဖါက္ျပန္ျခင္းအား ရာဇ၀တ္မႈအျဖစ္ သတ္မွတ္သည္။ 

ဖိလစ္ပိုင္ႏိုင္ငံတြင္ လိင္ေဖါက္ျပန္သူသည္ အိမ္ေထာင္ရွိပါက အမ်ိဳးသားျဖစ္ေစ၊ အမ်ိဳးသမီးသမီးျဖစ္ေစ  ရာဇ၀တ္မႈက်ဴးလြန္သူ 

အျဖစ္သတ္မွတ္သည္။ တရုပ္ျပည္မၾကီးတြင္ ရာဇ၀တ္မႈဟု မသတ္မွတ္ပါ၊ ဇနီးျဖစ္သူက ကြာရွင္းခြင့္ေတာင္းႏိုင္သည္။ 

ပါကစၥတန္ႏွင့္ မြတ္ဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လိင္ေဖာက္ျပန္ျခင္းကို ရာဇ၀တ္မႈအျဖစ္သတ္မွတ္သည္။ ေသဒဏ္အထိ 

အျပစ္ေပးႏိုင္သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ ေထာင္ဒဏ္ခ်ေလ့ရွိသည္။ အိႏၷိယႏိုင္ငံတြင္ အမ်ိဳးသားကိုသာ အျပစ္ေပးသည္။ 

အမ်ားအားျဖင့္ 

ေရာ္ေၾကးေငြေပးရေလ့ရွိသည္။ လိင္ေဖါက္ျပန္ေသာအမ်ိဳးသမီးကိုမူ အျပစ္မေပးပါ။ ေသဒဏ္ေပးေသာ အာရွႏိုင္ငံမ်ားရွိသည္။ 

ဥပမာ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီယားတြင္ လိင္ေဖာက္ျပန္သူ ျပစ္မႈထင္ရွားပါက ေက်ာက္ခဲႏွင့္ပစ္ေပါက္ေသဒဏ္ေပးသည္။

ဘုရားသခင္သိသည္

ရပ္ေ၀းသို႔ထြက္ခြာ၊ စီးပြားရွာေသာေခတ္တြင္ ဘုရားမၾကိဳက္ေသာ လိင္ေဖါက္ျပန္ျခင္း ျဖစ္တတ္ေသာေၾကာင့္၊ ဓမၼဆရာမ်ား၊ 

အသင္းေတာ္မ်ားက အိမ္ေထာင္ရွင္မ်ား သစၥာရွိရန္ သြန္သင္ေလ့ရွိသည္။ မွားယြင္းသူမ်ား အခ်ိန္မီ 

ဘုရားထံ၀န္ခ်ေတာင္းပန္ရန္ျဖစ္သည္။ ကြ်ႏ္ုပ္သည္ စိတ္ႏွင့္ပစ္မွားမိေသာ ေဖါက္ျပန္ျခင္းမ်ိဳးျဖစ္ခဲ့ပါသည္။ ထိုျပစ္မႈအတြက္ 

ေပးဆပ္ရပါသည္။ ဘုရားရွင္ထံ၀န္ခ် သက္ေသခံ ေရးသားရျခင္းျဖစ္သည္။ 

 

လိင္တူ ဘုရားမၾကိဳက္ လိင္တူျပႆနာဟာ အေသးမႊားမဟုတ္ပါဘူး။

လူတိုင္းမွာ လိင္တူ Same Sex ၾကိဳက္ႏွစ္သက္မႈရွိပါတယ္။ လိင္စြဲလမ္းလာရင္ .. တကယ့္အျဖစ္အပ်က္တခုကို တင္ျပလိုပါတယ္။ ေရာမအင္ပါယာဆိုတာ တကယ့္ဒီမိုကေရစီေခတ္ျဖစ္ျပီး အခုေခတ္ အေမရိကန္ရဲ့ဒီမိုကေရစီက ႏွစ္၃၀၀ပဲ သက္တမ္းရွိေသးပါတယ္။ ေရာမအင္ပါယာ Roman Empire ပိုျပီးၾကာရွည္ခဲ့ပါတယ္။ ဘုရင္ျဖစ္သူဟာ မိန္းမတစ္ေယာက္ပဲယူရပါတယ္။ ဘုရင္ဆိုးမ်ားလည္း ရွိပါတယ္။ ဥပမာ လိင္ေဖါက္ျပန္မႈမ်ား ရွိတဲ့ ဂ်ဴးလိယက္ဆီဇာ Julius Caesar BC100-45 ဘုရင္အေၾကာင္းပါ။ သမိုင္းကြယ္ရာမွာ မွတ္တမ္းတင္တာကေတာ့ အာဏာရွိခ်ိန္မွာ ရံဖန္ရံခါ မိန္းမမ်ားနဲ႔က်ဴးလြန္တတ္ပါတယ္။ တေျဖးေျဖး ဆန္႔က်င္ဖက္လိင္ကေန လိင္တူက်ဴးလြန္လာျပီး၊ ေနာက္ဆံုး ကုိယ္တိုင္ မိန္မရွာကဲ့သို႔ လိင္ဆက္ဆံခံလာပါတယ္။ သိပ္မၾကာပါဘူး.. အသက္၅၅ႏွစ္အရြယ္မွာ အာဏာရွင္လိုျဖစ္လာတဲ့အတြက္ ဒီမိုကေရစီဘက္သားမ်ားက လုပ္ၾကံသတ္ျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ 

ဘုရားသခင္ေပးထားတဲ့ လက္ေဆာင္ (ကာမဂုဏ္ Sex) 

ဇနီးေမာင္ႏွံအျဖစ္ Gift လက္ေဆာင္ ဘုရားသခင္က တရား၀င္ေပးထားပါတယ္။ သို႔ေသာ္ အခုေခတ္မွာ လူ႔အခြင့္အေရးဆိုျပီး လိင္တူလက္ထပ္ခြင့္ ေပးေနတဲ့တိုင္းျပည္မ်ားရွိလာပါတယ္။ အေရွ႔တိုင္းႏိုင္ငံမ်ားမွာေတာ့ မရွိပါဘူး။ လြတ္လပ္ျပီး ဒီမိုကေရစီရွိပါတယ္ဆိုတဲ့ ဥေရာပါႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်ႏ္ုပ္တို႔ရဲ့ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ အျပင္းအထန္တိုက္ခိုက္ေနဆဲပါ။ ၂၀၀၈ တုန္းက ကာလီဖိုးနီးယားလႊတ္ေတာ္က လိင္တူလက္ထပ္ခြင့္ေပးလိုက္တယ္။ ျပည္နယ္လံုးကြ်တ္ မဲဆႏၵခံယူပြဲလုပ္တဲ့အခါ အမ်ားစု ၇၅% သေဘာမတူတဲ့အတြက္ လိင္တူလက္ထပ္ခြင့္ကို ဖ်က္သိမ္းလိုက္ရတယ္။ တခ်ိဳ႔ျပည္နယ္ေတြမွာ ဥပေဒျပဳသူမ်ားက ဘုရားမဲ့၀ါဒီအမ်ားစု ျဖစ္လာရင္ စာ၀တ္ေနေရးနဲ႔လံုးပမ္းေနတဲ့ ျပည္သူလူထု သတိမျပဳေစပဲ၊ လိင္တူလက္ထပ္ခြင့္ဥပေဒမ်ား ျပဌာန္းၾက၊ ျပည္သူလူထုကလည္း ကာလီဖိုးနီးယားျပည္နယ္လို ျပည္လံုးကြ်တ္ဆႏၵခံယူပြဲ မလုပ္ႏိုင္ေအာင္ ဥပေဒနဲ႔ျပန္ပိတ္ထားလိုက္တာမ်ိဳး။ ဒီလို ဥပေဒကြ်မ္းက်င္တဲ့ ဘုရားမဲ့၀ါဒီမ်ားေၾကာင့္ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ား တေျဖးေျဖး ခြ်တ္ျခံဳက်လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ အေမရိကားကေတာ့ ေနာင္အႏွစ္ရာနဲ႔ခ်ီျပီး ရွင္သန္ဦးမွာပါ။ ဥေရာပႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ ရွိပါေစေတာ့။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အာရွႏိုင္ငံမ်ားမွာ လိင္တူ ဘုရားမၾကိဳက္သလို ျပည္သလူ႔ထုလက္မခံပါ။ 

အေမရိကား၊ ကာလီဖိုးနီးယား

လူငယ္မ်ားစြာကို ေတြ႔ဖူးပါတယ္။ ဆန္ဖရန္စစၥကိုျမိဳ႔မွာ ေဂး ဆိုတဲ့ မိန္းမလွ်ာမ်ား အစုလိုက္ေနထိုင္ၾကပါတယ္။ သူတို႔တစ္ေယာက္ခ်င္းကို ေသခ်ာဆန္းဆစ္ၾကည့္ရင္ ေယာကၤ်ားစစ္စစ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ မိန္းမစိတ္နည္းနည္းရွိေတာ့ ႏုႏုနယ္နယ္ စိတ္ႏုတယ္ေျပာရမယ္။ စိတ္တူကိုယ္တူေတြ အတူစုေပါင္းေတြ႔ဆံုရင္း တေျဖးေျဖး သူတို႔ရဲ့မိန္းမလွ်ာစိတ္ကို တိုးပြားလာေစပါတယ္။ ရုန္းမထြက္ႏိုင္သူေတြကေတာ့ လိင္ကိစၥအထိ ေရာက္သြားတယ္။ စြဲလမ္းသြားျပီး ေနာက္ဆံု I am homosexual, I am lesbian လို႔ တရား၀င္ေက်ျငာတဲ့အထိ ျဖစ္သြားေလ့ရွိပါတယ္။အမွန္ေတာ့ မိန္းမလွ်ာ ဆိုတာ အင္မတန္စိတ္ေကာင္းရွိတဲ့ ေယာကၤ်ားျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔မွာ လိင္ဆက္ဆံမႈမပါရင္ မိန္းမလွ်ာမ်ားနဲ႔ လူမႈဆက္ဆံေရးလုပ္ရတာ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ေမတၱာတရား ပိုျပႏိုင္သူမ်ားျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ လိင္တူ ဆက္ဆံျခင္းပါ၀င္လာရင္ လူမႈအသိုင္း၀ိုင္းက လက္မခံေတာ့ပါ။ ဒီေတာ့ သူတို႔အသိုင္းအ၀ိုင္းနဲ႔ပဲ အတူစုေပါင္းေနထိုင္ၾကတယ္။ လြတ္လပ္စြာေနထိုင္ရင္း လိင္တူ ၂ေယာက္ အတူေနထိုင္တဲ့ Living Together ျဖစ္လာတယ္။ ေနာက္တဆင့္ သူတို႔၂ေယာက္ ခ်စ္ျခင္းေမတၱာ ပိုၾကီးလာျပီး ပိုင္ဆိုင္ခ်င္လာတယ္။ တရား၀င္လက္ထပ္ခ်င္တဲ့အဆင့္ထိ ေရာက္လာတယ္။ 

အေရွ႔ေတာင္အာရွႏိုင္ငံႏွင့္ျမန္မာ

လိင္စြဲလမ္းမႈကိုေတာ့ မွတ္တမ္းတင္စာေတြ အေျမာက္အမ်ားရွိပါတယ္။ နာမည္ေက်ာ္၊ ဘာသာေရးဘုန္းၾကီးမ်ားပင္ စ်ာန္ေလွ်ာရတာမ်ိဳး မ်ားစြာရွိပါတယ္။ ဘုရားနဲ႔တခ်က္ကြင္းကြာလိုက္ရင္ စာတန္မာနတ္၀င္လာတာေၾကာင့္ မွားယြင္းမိ။ ၀န္ခ်မေတာင္းပန္၊ မဆပ္ကပ္ပဲ တစ္ၾကိမ္ကေန၊ ႏွစ္ၾကိမ္မွားယြင္း...  ဒီလိုနဲ႔ စ်ာန္ေလွ်ာရျခင္းမ်ား ျဖစ္လာပါတယ္။ အင္တာနက္မွာ ျမန္မာလို လိင္တူ ဆိုတဲ့စာလံုးရိုက္ျပီးရွာၾကည့္ပါတယ္။ အံ့ၾသစရာပါပဲ။ အမ်ိဴးသား၊အမ်ိဳးသမီး လိင္ကိစၥဟာ ျပင္ပကမၻာၾကီးမွာ ျပႆနာၾကီးျဖစ္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေထာင္က်လူသားမ်ား ကမၻာမွာေတာ့ လိင္တူ ကိစၥဟာ မူးရစ္ေဆး၀ါးျပီးရင္၊ ဒုတိယအၾကီးဆံုး ျပႆနာၾကီးလို႔ ကလိုေစးထူးရဲ့ဘေလာက္မွာ ဖတ္ရပါတယ္။ ၀င္းႏိုင္ဦးေရးတဲ့ လူငယ္တစ္ဦးရဲ့ မွတ္တမ္းမဲ့ မွတ္တမ္း  မွာ ေထာင္က်လူဆိုးၾကီးမ်ား ေထာင္အာဏာပိုင္မ်ား ေနာက္ကြယ္မွာ မိန္းမလွ်ာ (သို႔မဟုတ္) စိတ္ႏုနယ္တဲ့ေယာကၤ်ားငယ္မ်ားကို ေထာင္လူဆိုးဗိုလ္မ်ားက နည္းမ်ိဳးစံုနဲ႔ လိင္တူ က်ဴးလြန္ျခင္းအေၾကာင္းပါ။ စိတ္ႏုသူ လူငယ္အမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ လိင္တူျပႆနာကေတာ့ ရွိေနဦးမွာပါ။ တစ္ခါလည္း ထိုင္းႏိုင္ငံ ကမၻာလွည့္ခရီးသည္မ်ားအုပ္စုနဲ႔ ကားအတူစီးျပီး၊ ေရႊၾတိဂံခရီးသြားရပါတယ္။ အေနာက္တိုင္းအျဖဴေကာင္ အသက္၅၀ေလာက္ တစ္ဦးက ထိုင္းလူငယ္ အသက္၂၅ႏွစ္ေလာက္နဲ႔အတူ ခရီးသြားအဖြဲ႔ထဲမွာ ပါတယ္။ သူတို႔ ႏစ္ေယာက္ အခ်င္းခ်င္းလဲစကားမေျပာ၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တျခားခရီးသည္ေတြနဲ႔လည္း စကားလည္းမေျပာ၊ ၂ရက္လံုးသူတို႔အေျခအေနကို အကဲခပ္ေတာ့ အဲဒီ ထိုင္းအမ်ိဳးသားလူငယ္ေလးဟာ အခေၾကးစားစားမိန္းမလွ်ာ လို႔ပဲ ဆံုးျဖတ္ရပါတယ္။ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီယား၊လာအို ႏိုင္ငံေတြက ဆင္းရဲေတာ့ မိန္းကေလးမ်ားကို လာေရာက္ဖ်က္ဆီးတဲ့ Sex Tourist ေတြရွိသလို၊ ေယာကၤ်ားေလးမ်ားကို လာေရာက္ဖ်က္ဆီးတဲ့ အဆင့္ျမင့္ Same Sex Tourist ေတြရွိေနပါတယ္။ ဒီျပႆနာကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ျမန္မာအစိုးရသစ္က ၾကိဳတင္ကာကြယ္ရပါဦးမယ္။

နိဂံုး

ကြ်န္ေတာ္ဟာ ဆန္႔က်င္ဖက္လိင္စြဲလမ္းမႈကို မနည္းေရွာင္ရွားေနတဲ့ ေယာကၤ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ေတာ္ေတာ္ခက္ခဲလွတဲ့အတြက္ ကိုယ့္အင္အားနဲ႔မရႏိုင္ပါဘူး။ လိင္တူစြဲလမ္းသူမ်ားကို ေတြ႔ရင္လည္း ဆုေတာင္းေပးပါတယ္။ ႏႈတ္ကပတ္ေတာ္နဲ႔ ေျပာၾကားဖို႔၊ မတရားေသာေမထံု ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘုရားသခင္အားျဖင့္သာ၊ ဘုရားကိုစြဲလမ္းျခင္းျဖင့္သာ လိင္စြဲလမ္းမႈမွ လြတ္ေျမာက္ႏိုင္ပါတယ္။ထို႔အတူ လိင္တူစြဲလမ္းမႈကိုလည္း  မိမိကိုယ္တိုင္ သို႔မဟုတ္ သူတို႔အတြက္ ဘုရားသခင္စြဲလမ္းမႈဆီ ျပန္လာဘို႔ ဆုေတာင္းျခင္း၊ ေမတၱာနဲ႔ဆြဲေဆာင္လမ္းျပႏိုင္ရင္ လိင္တူစြဲလမ္းသူမ်ား ဘုရားသခင္ရဲ့သိုးသင္မ်ား မ်က္စိလည္လွမ္းမွားေနတဲ့ စာတန္မာနတ္ရဲ့ ေခ်ာက္ထဲက ျပန္တက္လာႏိုင္မွာပါ။  ေဇာ္ေအာင္

က်မ္းပိုဒ္အခ်ိဳ႔

ဧဖက္၊ ၅း၃  ထုိေၾကာင့္ မတရားေသာ ေမထုန္၌မွီဝဲျခင္း၊ ညစ္ညဴးစြာက်င့္ျခင္း၊ ကိေလသာပူပန္ျခင္း၊ ဆုိးညစ္ေသာ တပ္မက္ျခင္း၊ ရုပ္တုကိုကိုးကြယ္ျခင္းျဖစ္ေသာ ေလာဘလြန္က်ဴးျခင္းတည္းဟူေသာ၊ ေျမႀကီးေပၚမွာရွိေသာ သင္တို႔၏ ကိုယ္အဂၤါတို႔ကို ေသေစၾကေလာ့။ ေကာရိ ႏၱဳ ၾသဝါဒစာဒုတိယေစာင္:၁၂း၂၁အထက္ကျပစ္မွား၍ ညစ္ညဴးစြာက်င့္ျခင္း၊ မတရားေသာေမထုန္၌ မွီဝဲျခင္း၊ ကိေလသာလြန္က်ဴးျခင္း အမႈတို႔ကို ျပဳမိ၍၊ ယခုတိုင္ေအာင္ ေနာင္တမရေသာသူ အမ်ားေၾကာင့္ ငါစိတ္မသာ ညည္းတြားရသျဖင့္၊ သင္တို႔ေရွ႔၌ ဘုရားသခင္သည္ ငါ့ကိုႏွိမ့္ခ် ေတာ္မူမည္ဟူ၍၎ စိုးရိမ္ျခင္းရွိ၏။

ရခုိင္လူမ်ိဳး သမုိင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္

ရခုိင္လူမ်ိဳး သမုိင္း အက်ဥ္းခ်ဳပ္
=================
( ရခုိင္သား/မ တိုင္းသိထားသင္႔ပါေရထင္လို႔မွ်၀ီီိပီးလိုက္ပါေရ အခ်ိန္ပီးၿပီးေကဖက္စီခ်င္ပါေရ ... ေက်းဇူးတင္ပါယင္႔ )

12:00 PM Posted by arakan Labels: သမိုင္း

ရခုိင္္္္

ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ၄င္းတို႕၏ ဇာတိေနရပ္ျဖစ္ေသာ နတ္ျမစ္၀မွ ေမာ္တင္စြန္း (ယခု ဧရာ၀တီတိုင္း) အထိ ရွည္လ်ားသည့္ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ ေဒသ တစ္ေလွ်ာက္တြင္ေနထိုင္ၾကသည္။ ရခိုင္ကမ္းေျမာင္ေဒသ သို႕မဟုတ္ ရခိုင္ျပည္ သည္ ေခတ္အဆက္ဆက္ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား အုပ္စိုးရာ သီးျခား လြတ္လပ္သည့္ တိုင္းျပည္ ျဖစ္ခဲ့၏။ ရခိုင္ဘုရင္မ်ား လက္ထက္တြင္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒသ ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသတို႕သည္ ရခိုင္ျပည္၏ လက္ေအာက္ခံ ျဖစ္ခဲ့သျဖင့္ ထိုစဥ္ကလကပင္ ရခိုင္လူမ်ိဳးအခ်ိဳ႕သည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူတန္းစားအျဖစ္ ဘဂၤလားေဒသႏွင့္ ၾတိပူရေဒသတို႕ တြင္လည္း အစဥ္အဆက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကျပီး ယေန႕ထက္တိုင္ ေနထိုင္ၾကဆဲလည္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာ့လူဦးေရ၏ ေလးရာခိုင္ႏွဳန္းႏွင့္ အထက္သည္ ရခို္င္လူမ်ိဳးတို႔ျဖစ္သည္။

ေနာက္ခံ သမိုင္းေၾကာင္းႏွင္႔ ေပၚေပါက္လာပံု

ရခို္င္ဆိုေသာ စကားသည္ ပါဠိ စကားမွ ဆင္းသက္လာသည္။ ရကၡိတ (အမ်ိဳးကို ေစာင့္ေရွာက္သူ) ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္။ရကၡိဳင္ဆုိေသာ နာမ ၀ိေသသအတုိင္း “အမ်ိဳးသီလ၊
ႏွစ္ဌါနကို၊ျပည့္၀မဏၰိဳင္၊ေစာင့္စြမ္းႏုိင္သည္ ရခုိင္နာမ ဘဲြ.့မည္လွျဖင့္ အနႏာၱသညွာေခၚအပ္ရာတည္း”လုိ့လည္း သွ်င္ရာဂိႏၵေမာ္ကြန္းတြင္ ဖြင့္ဆုိထားရွိေၾကာင္းကုိ ေတြ.ရွိႏုိင္သည္။

ပ်ဴ ႏွင့္အႏြယ္တူ ကမ္းယံ လူမ်ိဳးမ်ား ျမန္မာႏိုင္ငံဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း ေဒသဘက္ သို့၀င္ေရာက္သည့္ အခ်ိန္ကာလ ေလာက္မွာပင္ အေနာက္တိဗက္အႏြယ္၀င္ အျခား လူမ်ိဳးစုမ်ားသည္လည္း ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္း ေဒသမ်ားသို႔ ့အိႏၵိယႏိုင္ငံ အေရွ႔ပိုင္းေဒသ မ်ားဘက္မွ ၀င္ေရာက္လာၾကသည္။ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသႏွင့္ သက္ဆိုင္သည့္ သမိုင္းမ်ားကို ေလ့လာသည့္ အခ ါ ေရွးအက်ဆံုး မင္းဆက္မ်ားႏွင့္ တိုင္းျပည္ နယ္ပယ္မ်ားသည္ စစ္ေတြပတ္၀န္းက်င္ ေဒသတ၀ိုက္ေလာက္တြင္ အေျခခံသည္ကို အမ်ားဆံုးေတြ႔ရွိရသည္။
ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေတာင္ပိုင္း ေဒသမ်ား သို႔၀င္ေရာက္ ေျခခ်သည့္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွာ ပ်ဴႏွင့္ အႏြယ္တူကမ္းယံ လူူမ်ိဳးမ်ား သည္ ဧရာ၀တီျမစ္၀ွမ္း အရပ္ေဒသမ်ားမွတဆင့္ ၀င္ေရာက္ လာဖြယ္ရာရွိသည္။ ရခိုင္ရာဇ၀င္ေဟာင္းမ်ား၌ ေရးသား ေဖၚျပထားသည္မွာ ဗုဒၶပြင့္ေတာ္ မမူမွီ လြန္ခဲ့သည့္ႏွစ္ ေပါင္း ၅၀၀၀ ေက်ာ္ေလာက္မွ စ၍ဓည၀တီ ကို တည္ေထာင္သည့္ မာရယု မင္းဆက္ ၅၄ ဆက္မ်ွ စိုးစံခဲ့ေၾကာင္း ဒုတိယအႀကိမ္ ဓည၀တီကိုတည္ေထာင္သည့္ကံရာဇာႀကီး မင္းဆက္ ၂၉ ဆက္ေျမာက္ စႏၵသူရိယမင္းသည္ ဗုဒၶႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ျဖစ္ၿပီး မဟာမုနိရုပ္ပြားေတာ္ကို သြန္းလုပ္ခဲ့ေၾကာင္း ေရးသား ေဖၚျပၾကသည္။

ရခိုင္ကမ္း ရိုးတန္းေဒသတ၀ိုက္တြင္ ေတြ႔ရွိရသည့္ သမိုင္း၀င္ေထာက္အထားမ်ားအရ ပုဂံျပည္ မတိုင္မွီ ရာစု ႏွစ္မ်ားစြာကပင္ တိုင္းျပည္ မင္းဆက္မ်ား ထူေထာင္ၿပီးစီးေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရသည္။ အထူးသျဖင့္ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီႏွင့္ ေလာင္းၾကက္ ျပည္မ်ားသည္ သူ႔ေခတ္ႏွင့္ သူ႔အခါ ထင္ရွားႀကီးက်ယ္ သည္႔ တိုင္းျပည္ မ်ားျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္ ေရာက္ေသာအခါ ရခိုင္ဘုရင္မ်ားသည္ ရခိုင္ကမ္းရိုးတန္းေဒသတ ခုလံုးကိုစည္းလံုး သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ရံုမွ်မက၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံ၊ စစ္တေကာင္းေဒႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾတိပူရ ေဒသမ်ားကိုပါ ႏွစ္ေပါင္း ရာႏွင့္ခ်ီ၍ သိမ္းပိုက္ထားႏိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာတႏိုင္ငံလံုး ကို စတင္စည္းရံုးခဲ့သည့္ ပုဂံမင္းဆက္ဘုရင္မ်ားသည္လည္းေကာင္း၊ ဒုတိယ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ထူေထာင္သည့္ ဘုရင့္ေနာင္သည္လည္းေကာင္း၊ တတိယျမန္မာႏိုင္ငံကို စည္းလံုးတည္ေထာင္သည့္ အေလာင္းဘုရားသည္ လည္းေကာင္း ရခိုင္ျပည္ကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္ပယ္ တစ္ခု အျဖစ္သို႕ မသိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ၾကေခ်။ရခိုင္သည္ ၁၈၇၄ ေရာက္မွသာ ဘိုးေတာ္ဗဒံုမင္းလက္ေအာက္သို႕ က်ေရာက္ခဲ့ျပီး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပါ၀င္လာခဲ့သည္။

ဘာသာေရး

ရခိုင္မ်ားသည္ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ေရွးအစဥ္အဆက္ကတည္းက ဘာသာေရးကို ႐ိုေသကိုင္း႐ႈိင္း ၾကသည္။ ရခုိင္ျပည္ ေျမာက္ဦးျမိဳ့ ေ၀သာလီ ေရႊေတာင္ၾကီးတြင္ စတုတၱသဂၤါယနာကို္ ေ၀သာလီဘုရင္
သိရိစျႏၵား(သိရိစမၼ၀ိဇယမင္း)လက္ထက္ သီဟုိႏုိင္ငံမွ သံဃာေတာ္တစ္ေထာင္ကို ပင့္ေဆာင္ျပီး ရခုိင္ျပည္မွ သံဃာေတာ္ တစ္ေထာင္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ျဖင့္ စတုတၱသဂၤါယနာကို တင္ခဲ့ပါသည္။၄င္းသဂၤါယနာ တင္ခဲ့ပုံကုိ
”မဟာမဟိႏၵ၊ ေထရဘုန္းစည္၊
တည္ေနၿဖန္႔စင္၊သီဟိုဠ္ခြင့္၌၊
ေနာင္တြင္ေဆာင္ရြက္၊ လြန္ခဲခက္၍၊
ေမထက္ အကၡရာ၊ သဂၤါယနာ၊
စတုတၳေၿမာက္၊ တင္ၿပီးေနာက္မွ၊
တမ္းေမွာက္ညစ္က်ဴး၊ ဝါဒထူးၿဖင့္၊
ကူးလူးမယွဥ္၊ အစိုင္တည္တံ့၊
အရွည္ခံဟု၊ ကူပံ့ၿဖန္႔ၿဖဴး၊
ၿမတ္ေက်းဇူးဟိ၊ ရဘိရည္ညြတ္၊
လြတ္လပ္ၿပဳထ၊ သီဟဠနန္႔၊
ဝါဒတူညီ၊ တို႔သိဂၤ ီကား၊ ပဥၥမီထပ္၊
ၾကီးနီခ်ပ္လွ်င္၊ ရႊီကြပ္တင့္သား၊
ငါးေထာင္အားၿဖင့္၊ ရႊီးသားသီခ်ာ၊
သံုးႏွစ္ၾကာလွ်င္၊ ေကာင္းစြာသီးသီး၊
ေအာင္ၿမင္ၿပီး၍.......” ဟု
(ေမဓပညာေမာ္ကြန္း) တြင္ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ရိုးရာယဥ္ေက်းမႈႏွင္႔ ဓေလ႔ထံုးစံ

ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔ သည္ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာဘာသာစကားကို အမ်ားဆံုး အသံုးျပဳၾကသည္။ ရခိုင္ဘာသာစကားႏွင့္ ျမန္မာ ဘာသာစကားသည္ အေတာ္မ်ားမ်ားတူျပီး ရ-သံ /r/ ႏွင့္ ယ-သံ /j/ ထြက္ကြာသည္။ ရခိုင္စာေပ အေရးအသားႏွင့္ ျမန္မာစာေပး အေရး အသားသည္ ဆင္တူသည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔သည္ မ်ားေသာအားျဖင့္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကို ကိုးကြယ္ၾကသည္။ သူတို႔သည္ အေရွ႕ေတာင္အာရွ၏ ပထမဦးဆံုးေသာ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ ကိုးကြယ္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ရခိုင္ယဥ္ေက်းမႈသည္ ေထရဝါဒ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံထား၍ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ စာေပ၊ ဂီတ ႏွင့္ အႏုသုခုမပညာရပ္တို႔သည္ ဘာသာေရးကို အေျခခံျပီး တိုးတက္လာခဲ့သည္။ ရခိုင္လူမ်ိဳးတို႔၏ က်င္ အားကစားႏွင့္ ရခိုင္ဆီမီးခြက္အကတို႔သည္ထင္ရွားသည္။

ဝတ္စားဆင္ယင္မႈ

ရခိုင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ျမန္မာနို္င္ငံ အေနာက္ေျမာက္ပို္င္းတြင္ ေနထိုင္ၿပီး ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ မႈတြင္ အစဥ္အလာ ႀကိီးမားသည္။ ရခိုင္အမ်ဳိးသားမ်ားသည္ ပု၀ါစကို နဖူးတြင္ စည္းေႏွာင္ထားၿပီး ရင္ဖံုး တိုက္ပံုကိုရုိးရာပုဆိုးႏွင့္တြဲဖက္၀တ္ဆင္ၾကသည္။
အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ဇာပု၀ါကုိရင္စလြယ္သိုင္းၿပီးေကာ္ လာမဲ့ ရင္ေစ့လက္ရွည္အကႌ်ကို ရိုးရာလံုခ်ည္ႏွင့္ တြဲဖက္၀တ္ဆင္သည္။ ၁၅ မွ ၁၈ ရာစု ရခိုင္မင္းဆက္မ်ား၏ ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အေဆာက္အဦးမ်ားကို ေျမာက္ဦးၿမ္ိဳ႔တြင္ေလ့လာ နိုင္သည္။

စာေပ သမိုင္းေၾကာင္း

ရခိုင္ စာေပသည္ ဓည၀တီေခတ္ (ဘီစီ ၃၀၀) စုခန္႕ကပင္ စတင္ ထြန္းကားခဲ့ေၾကာင္း၊ အေထာက္အထားေတြ႕ရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ ေနွာင္းပုိင္းမွ စလုိ့ ရကၡ၀ဏၰအကၡရာျဖင့္ေရးသားျပီး ၾကိဳးတန္းပိဋကတ္ကိုစံထားလုိ့ ေလ့လာခဲ့ၾကပုံမ်ားကုိလည္း ရခုိ္င္သမုိင္းေတြမွာ ေတြ.ရွိရသည္။ထုိေခတ္ကဓည၀တီ ျမိဳ႕ေဟာင္းအနီးမွ ေတာင္ေပါက္ၾကီးေက်ာက္စာတြင္ အေသာကေခတ္က အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ျဗဟၼီအေရးအသားျဖင့္ ေရးထိုးထားသည္ကိုေတြ႕ရသည္။ ထို႕ျပင္ ျဗဟၼီအကၡရာ အေရးသား စာတန္းပါ ဗိုက္ပူဘုရား ေက်ာက္စာသည္လည္း ဓည၀တီေခတ္ ရခိုင္စာေပ ထြန္းကားမႈ၏ သက္ေသ ပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ (ေအဒီ ေလးရာစုမွ ဆယ္ရာစု) တြင္ ရခိုင္စာေပ ထြန္းကားမႈသည္ က်ယ္ျပန္႕ခဲ့ပါသည္။ ေအဒီ ေျခာက္ရာစု ဂုပၸတ အကၡရာ ျဖင့္ ေရးထိုးထားေသာ ေယဓမၼာ ရခိုင္ေက်ာက္စာမ်ားစြာကို ဤေခတ္တြင္ ေတြ႕ရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္၏ အထင္ရွားဆံုး ေက်ာက္စာမွာ ေအဒီ ၇၂၉ တြင္ ေရးထိုးေသာ အာနႏၵစျႏၵမင္း ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။ ထိုေက်ာက္စာတြင္ ရခိုင္ မင္းဆက္မ်ားကို ဂါထာ ၆၅ ဂါထာျဖင့္ ေရးထိုးထားသည္။ ထိုသို႕ မင္းစဥ္မင္းဆက္မ်ားကို အစအဆံုးမွတ္တမ္း တင္ထားသည့္ ေက်ာက္စာမ်ိဳးမွာ ျမန္မာျပည္တြင္သာမက အိႏၵိယျပည္တြင္ပါ အေစာဆံုးဟု သိရသည္။ ေ၀သာလီေခတ္တြင္ ေက်ာက္စာမ်ားသာမက ေမာ္ကြန္းလကၤာ၊ သႊ်န္းလိုက္ရတု၊ စသည့္ ရတုကဗ်ာမ်ား ထြန္းကားခဲ့သည္။ အမတ္ၾကီး ေမဓပညာေရးသားသည့္ ေမဓပညာ ေမာ္ကြန္းလကၤာမွာ ေ၀သာလီေခတ္ လက္ရာဟု ထင္ရွားသည္။ ေလးျမိဳ႕ေခတ္ (ေအဒီ ၁၁ ရာစု ၁၅ ရာစု) တြင္ ေက်ာက္စာအေရးအသားမ်ားမ်ားႏွင့္ အတူ ကဗ်ာစာေပမ်ားလည္း ထြန္းကားသည္။ ဗ်ည္း ၃၃ လံုးလကၤာမွာ ေလးျမိဳ႕ေခတ္တြင္ ေပၚထြန္းခဲ့ျခင္းျဖစ္ျပီး၊ ျမန္မာစာေပတြင္ ထင္ရွားသည့္ ေလာကသာရပ်ိဳ႕ကို ရခိုင္သူျမတ္က ေလးျမိဳ႕ေခတ္တြင္ ေရးသားခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ ေလးျမိဳ႕ေခတ္ ရခိုင္ ေက်ာက္စာမ်ားအနက္ ထင္ရွားေသာ ေက်ာက္စာမ်ားမွာ ေလာင္းၾကက္ေတာင္ေမာ္ ေက်ာက္စာႏွင့္ မဟာထီး မီးေက်ာင္းရုပ္ ေက်ာက္စာတို႕ ျဖစ္သည္။ ေလာင္းၾကက္ေတာင္ေမာ္ ေက်ာက္စာသည္ အလ်ား ေပ ၃၀ ရွိျပီး ျမန္မာျပည္တြင္ အၾကီးဆံုး ေက်ာက္စာ ျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ေရးစပ္သီကုံးခဲ့ေသာ ဘဒူမင္းညိဳ၏ ရခိုင္မင္းသမီးဧခ်င္း၊ နန္းတြင္းမိညိဳ၏ ကိုယ္ရည္ေသြးရတုႏွင့္ စာဆို ဥကၠာပ်ံ၏ ၁၂ လ ရာသီ ရတုတို႕မွာ ေက်ာ္ၾကားသည္။
ေျမာက္ဦးေခတ္ ရခိုင္စာဆိုေတာ္ ဥကၠာပ်ံ၏-
“ေအာက္အာကာဗြီ၊ ၀ါေယာထြီ၍
ရီထက္ကားျမီ၊ ျမီထက္လီႏွင့္
ပထ၀ီဟု၊ ထူထု ႏွစ္သိန္း၊
ေလးေသာင္းကိန္းထက္၊ ရံသိန္းစၾကာ၀ဠာ
ညီစြာ၀န္းလည္၊ ေက်ာက္တိတည္ကား”
ဟူသည့္ မိုးဖြဲ႕ရတုသည္ ရခိုင္ဘာသာစကား၊ ရခိုင္သံ၊ ရခိုင္ကာရန္ တို႕ျဖင့္ ေရးဖြဲ႕ထားသည့္ ရခိုင္စာေပ ၏ အေကာင္းဆံုး သာဓက ျပယုဂ္ ျဖစ္သည္။

ရခိုင္ေခတ္မ်ား
* ၀ါသုေဒ၀ညီေနာင္တက်ိပ္တို႕တည္ေထာင္ေသာ ဒြါရာ၀တီေခတ္
* ပထမ ေဝသာလီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၅၃၁၆ မွ ၃၃၂၅ BCE အထိ၊
* ပထမ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၃၃၂၅ မွ ၁၅၀၇ BCE အထိ၊
* ဒုတိယ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၁၅၀၇ မွ ၅၈၀ BCE အထိ၊
* တတိယ ဓညဝတီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၅၈၀ BCE မွ ၃၂၇ ADE အထိ၊
* ဒုတိယ ေဝသာလီေခတ္ သကၠရာဇ္ ၃၂၇ မွ ၈၁၈ ADE အထိ၊
* ေလးၿမိဳ႕ေခတ္ သကၠရာဇ္ ၈၁၈ မွ ၁၄၃၀ ADE အထိ၊
* ေျမာက္ဦးေခတ္ သကၠရာဇ္ ၁၄၃၀ မွ ၁၇၈၄ ADE အထိ၊ ျဖစ္သည္။

ရခုိင္ဘုရင့္ႏုိင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ား

ဒါြရာ၀တီ[သံတဲြြ]ေခတ္မင္းဆက္္မ်ား(သမိုင္းမတင္မီကာလ)
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နွစ္။နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)၀ါသုေဒ၀မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁)ျဗဟၼကာရာဇာမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ) -ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၅)ျဗဟၼသုႏၱရမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁၅)ျဗဟၼသိႏၵိမင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစီ(၃၃၂၅)မတိုင္မီ။
(၁။)ႆရဘန္မင္း(နန္းတက္နွစ္မပါ)(နန္းက်နွစ္မပါ)(နန္းစံနွစ္မပါ)ဘီစ(ီ၃၃၂၅)မတိုင္မီ။

ဓည၀တီီ[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မာရယုမင္း(၃၃၂၅-၃၂၆၃)ထိ(၆၂)နွစ္-ဘီစီ(ခရစ္ေတာ္မေပၚမီကာလ)
(၂)မာရေဇတုမင္း(၃၂၆၃-၃၂၃၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မာရအုံမင္း(၃၂၃၁-၃၁၇၈)ထိ(၅၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မာရရြယ္မင္း(၃၁၇၈-၃၁၃၀)ထိ(၄၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မာရတင္မင္း(၃၁၃၀-၃၀၇၅)ထိ(၅၅)နွစ္(၄)၏္သား
(၆)မာရဇိန္မင္း(၃၀ရ၅-၃၀၄၂)ထိ(၃၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မာရတင္မင္း(၃၀၄၂-၃၀၂၀)ထိ(၂၂)နွစ္(၆)၏သား
(၁)ငဆက္အို(မ်ဳိးျခား)(၃၀၂၀-၂၉၉၉)ထိ(၂၁)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၈)ေဒါလစႏၵရားမင္း(၂၉၉၉-၂၉၅၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ေသာလစႏၵရား(၂၉၅၉-၂၉၂၆)ထိ(၃၃)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယစႏၵရား(၂၉၂၆-၂၈၈၉)ထိ(၃ရ)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ကာလစႏၵရား(၂၈၈၉-၂၈၄၉)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)ကဥၥႏၵရား(၂၈၄၉-၂၈၁၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)မဓုစႏၵရား(၂၈၁၈-၂၇၉၇)ထိ(၂၁)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)ေဇယ်စႏၵရား(၂၇၉၇-၂၇၅၇)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)ေမာကၡစႏၵရား(၂၇၅ရ-၂၇၃၁)ထိ(၂၆)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ဂုနစႏၵရား(၂၇၃၁-၂၇၁၉)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၅)၏သား
(၃)မ်ဳိးျခားအမတ္(၃)ဦး(၂၇၁၉-၂၇၁၈)ထိတစ္လသာစံရသည္။
(၁ရ)ကံရာဇာၾကီး(၂၇၁၈-၂၆၇၇)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)ကံရာဇာငယ္(၂၆၇၇-၂၆၄၁)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)အိႏၵသူရိယ(၂၆၄၁-၂၆၀၆)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)အသူရိႏၵသူရိယ(၂၆၀၆-၂၅၇၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သာရမိတၱ(၂၅၇၆-၂၅၄၈)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)သူရိယမင္း(၂၅၄၈-၂၅၁၅)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)မင္းထီး(၂၅၁ရ-၂၄၉၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)မင္းပါ(၂၄၉၅-၂၄၇၃)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)စည္ေပါင္သူ(၂၄ရ၃-၂၄၄၅)ထိ(၂၈)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)တံတိုင္းသင္(၂၄၄၅-၂၄၁၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၅)၏ညီ
(၂ရ)ေက်ာ္ေခါင္စည္(၂၄၁၄-၂၃၆၁)ထိ(၅၃)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သူရိယစႏၵမိတၱၬ(၂၃၆၁-၂၃၄၀)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၇)၏သား
(၂၉)အနႏၵဘယ(၂၃၄၀-၂၃၁၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၈)၏သား
(၃၀)လကၤ်ာစည္သူ(၂၃၀-၂၂၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂၉)၏သား
(၃၁)သီဟကုစၦိ(၂၂၈၀-၂၂၃၇)ထိ(၄၃)နွစ္(၃၀)၏သား
(၃၂)မင္းဘုန္းသန္(၂၂၃၇-၂၂၀၆)ထိ(၃၁)နွစ္(၃၁)၏သား
(၃၃)သကၠေမြး(၂၂၀၆-၂၁၅၇)ထိ(၄၉)နွစ္(၃၂)၏သား
(၃၄)ေဇယ်နႏၵသူ(၂၁၅၇-၂၁၀၅)ထိ(၅၂)နွစ္(၃၃)၏သား
(၃၅)တကၠသူ(၂၁၀၅-၂၀၅၉)ထိ(၄၆)နွစ္(၃၄)၏သား
(၃၆)လကၡဏ(၂၀၅၉-၂၀၂၂)ထိ(၃ရ)နွစ္(၃၅)၏သား
(၃ရ)ဂုဏရာဇ္(၂၀၂၂-၁၉၈၀)ထိ(၄၂)နွစ္(၃၆)၏သား
(၃၈)သီ၀ရာဇ္(၁၉၈၀-၁၉၃၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၃၇)၏သား
(၃၉)မင္းလွေမြွး(၁၉၃၉-၁၉၁၈)ထိ(၂၁)နွစ္(၃၈)၏သား
(၄၀)ပူရိႏၵ(၁၉၁၈-၁၈၅၈)ထိ(၆၀)နွစ္(၃၉)၏သား
(၄၁)မင္းသိဒၵက္(၁၈၅၈-၁၈၃၆)ထိ(၂၂)နွစ္(၄၀)၏သား
(၄၂)မင္းလွၾကီး(၁၈၃၆-၁၇၈၉)ထိ(၄၇)နွစ္(၄၁)၏သား
(၄၃)ေထြးလုပ္ၾကီး(၁၇၈၉-၁၇၆၅)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၂)၏သား
(၄၄)ေစရာဇ္(၁၇၆၅-၁၇၂၇)ထိ(၃၈)နွစ္(၄၃)၏သား
(၄၅)ခ်က္နွာ၀န္း(၁၇၂၇-၁၇၀၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၄၄)၏သား
(၄၆)လက္ရုံးၾကီး(၁ရ၀၃-၁၆၇၆)ထိ(၂၇)နွစ္(၄၅)၏သား
(၄ရ)သီရိကမၼသုႏၵဳရ(၁၆၇၆-၁၆၄၆)ထိ(၃၀)နွစ္(၄၆)၏သား
(၄၈)နႏၵေကာဘယ(၁၆၄၆-၁၆၁၉)ထိ(၂၇)နွစ္(၄၇)၏သား
(၄၉)မင္းနံျဖူ(၁၆၁၉-၁၅၉၉)ထိ(၂၀)နွစ္(၄၈)၏သား
(၅၀)မင္းနံလွ(၁၅၉၉-၁၅၇၁)ထိ(၂၈)နွစ္(၄၉)၏သား
(၅၁)မင္းေခါင္ငယ္(၁၅၇၁-၁၅၅၁)ထိ(၂၀)နွစ္(၅၀)၏သား
(၅၂)ေလာက္ေခါင္ရာဇာ(၁၅၅၁-၁၅၃၆)ထိ(၁၅)နွစ္(၅၁)၏သား
(၅၃)မင္းသီဟ(၁၅၃၆-၁၅၁၅)ထိ(၂၁)နွစ္(၅၂)၏သား
(၅၄)မင္းငယ္ေပ်ာ္လွစည္သူ(၁၅၁၅-၁၅၀၈)ထိ(ရ)နွစ္(၅၃)၏သား
(၃)မ်ိဳးျခားအမတ္(၃)ဦး(၁၅၀၈-၁၅၀၇)ထိ(၁)လတစ္ဦးစီလပိုင္းစံရသည္။

ဓည၀တီီ[ဒုတိိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)ကမၼရာဇာ(ကံရာဇာၾကီး)(၁၅၀ရ-၁၄၇၀)ထိ(၃ရ)နွစ္။အခ်ဳိ့ကကံရာဇာၾကီးဟုေခၚသည္။
(၂)သီလရာဇာ(၁၄၇၀-၁၄၂၉)ထိ(၄၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)၀ါသုရ(၁၄၂၉-၁၃၉၈)ထိ(၃၁)နွစ္(၂)၏သား
(၄)နႏၵသူရိယ(၁၃၉၈-၁၃၅၈)ထိ(၄၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယနႏၵ(၁၃၅၈-၁၃၂၆)ထိ(၃၂)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရနႏၵ(၁၃၂၆-၁၃၁၃)ထိ(၂၃)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)စႏၵမာဂု(၁၃၁၃-၁၂၇၁)ထိ(၃၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိစႏၵာ(၁၂၇၁-၁၂၃၁)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သီဟရာဇာ(၁၂၃၁-၁၁၈၅)ထိ(၄၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သီဟယနု(၁၁၈၅-၁၁၆၅)ထိ(၂၀)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)ပယာက(၁၁၆၅-၁၁၃၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)နီလဂုဏ္(၁၁၃၄-၁၀၉၃)ထိ(၄၁)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရာဟဂုဏ္(၁၀၉၃-၁၀၆၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သီရိဂုဏ္(၁၀၆၃-၁၀၉၃)ထိ(၂၄)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)သမံဇာ(၁၀၃၉-၁၀၀၄)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၄)၏တူ
(၁၆)သု၀႑ကုမၼာ(၁၀၀၄-၉၈၄)ထိ(၂၀)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သက္တင္ျဖူ(၉၈၄-၉၄၄)ထိ(၄၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက္တင္ဦး(၉၄၄-၉၀၂)ထိ(၄၂)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)ေဇတ၀န္(၉၀၂-၈၆၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)မုဥၥိယ(၈၆၆-၈၃၉)ထိ(၂၇)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)ကုမၼရာ၀ိသုက(၈၃၉-၇၆၂)ထိ(ရရ)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)၀ါသုမ႑လ(၇၆၂-၇၂၈)ထိ(၃၄)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)ပုရိႏၵ(ရ၂၈-၆၉၇)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)ရာလာမာယု(၆၉၇-၆၇၅)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)နာလမာယု(၆ရ၅-၆၄၄)ထိ(၃၁)နွစ္(၂၄)၏သား
(၂၆)၀ရတကုနိ(၆၄၄-၆၂၂)ထိ(၂၂)နွစ္(၂၅)၏သား
(၂ရ)၀ိသုရာဇာ(၆၂၂-၆၁၀ထိ(၁၂)နွစ္(၂၆)၏သား
(၂၈)သီရိရာဇာ(၆၁၀-၅၈၀)ထိ(၃၀)နွစ္(၂ရ)၏သား

ဓည၀တီ[တတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္။
(၁)စႏၵသူရိယမင္း(၅၈၀-၅၂၇)ထိ(၅၃)နွစ္။သီရိရာဇာ၏သား
(၂)သူရိယာဓိပတိ(၅၂၇-၄၈၀)ထိ(၄၇)နွစ္(၁)၏သား
(၃)သူရိယာပတိပါတ္(၄၈၀-၄၂၄)ထိ(၅၆)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သူရိယရုပ(၄၂၄-၃၇၉)ထိ(၄၅)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သူရိယစႏၵာလ(၃၇၉-၃၁၅)ထိ(၆၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)သူရိယစကၠ(၃၁၅-၂၇၁)ထိ(၄၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သူရိယနထ(၂ရ၁-၂၉၉)ထိ(၄၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သူရိယ၀ံသ(၂၉၉-၁၈၉)ထိ(၄၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)သူရိယဗႏၵ(၁၈၉-၁၆၃)ထိ(၂၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)သူရိယကလ်ာကာ(၁၆၃-၁၂၅)ထိ(၃၈)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သူရိယမုခ(၁၂၆-၉၅)ထိ(၃၀)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)သူရိယေတဇ(၉၅-၄၅)ထိ(၅၀)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)သူရိယပုည(၄၅-၁၀)ထိ(၃၅)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)သူရိယကုလ(ဘီစီ၁၀မွေအဒီ၂၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၃)၏သား(ခရစ္ေတာ္ေ္ေပၚျပီးကာလ)
(၁၅)သူရိယပဘာ(၂၆-၈၀)ထိ(၅၄)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)သူရိယစိတၱရ(၈၀-၁၁၆)ထိ(၃၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)သူရိယေဇဌ(၁၁၆-၁၃၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သူရိယ၀ိမလ(၁၃၈-၁၅၆)ထိ(၁၈)နွစ္(၁၇)၏သား
(၁၉)သူရိယေယနု(၁၅၆-၁၇၈)ထိ(၂၂)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သူရိယကံသ(၁ရ၈-၁၉၄)ထိ(၁၆)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)သူရိယသက်(၁၉၄-၂၀၂)ထိ(၈)နွစ္(၂၀)၏ဘေထြး
(၂၂)သူရိယသီရိ(၂၀၂-၂၂၂)ထိ(၂၀)နွစ္(၂၁)၏သား
(၂၃)သူရိယေကသီ(၂၂၂-၂၄၁)ထိ(၂၁)နွစ္(၂၂)၏သား
(၂၄)သူရိယကုမၼာ(၂၄၁-၂၇၃)ထိ(၃၂)နွစ္(၂၃)၏သား
(၂၅)သူရိယေကတု(၂၇၁-၃၂၇)ထိ(၅၆)နွစ္(၂၄)၏သား

ေ၀သာလီ[ေက်ာက္ေလွွကား]ေခတ္မင္္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မဟာစျႏၵား(၃၂၇-၃၈၄)ထိ(၅၇)နွစ္။သူရိယေကတု၏သား
(၂)သူရိယစျႏၵား(၃၈၄-၄၃၃)ထိ(၄၉)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေမာလစျႏၵား(၄၃၃-၄၈၁)ထိ(၄၈)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ေပါလစျႏၵား(၄၈၁-၅၂၇)ထိ(၄၆)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ကာလစျႏၵား(၅၂၇-၅၇၆)ထိ(၄၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ထူလစျႏၵား(၅ရ၆-၅၉၅)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)သီရိစျႏၵား(၅၉၅-၆၆၇)ထိ(၇၂)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သဂၤစျႏၵား(၆၆၇-၇၃၃)ထိ(၆၆)နွစ္(၇)၏သား
(၉)စူဠစျႏၵား(၇၃၃-၇၆၉)ထိ(၃၆)နွစ္(၈)၏သား
(၁)အျမတူ(ျမိိဳ့(၆၉-၇၇၆)ထိ(ရ)နွစ္(မ်ိဳးျခားမင္း)
(၂)ပဲျဖဴ(၇၇၆-၇၉၃)ထိ(၁၇)နွစ္(အျမတူ၏ညီသား)
-မင္းမဲ့ကာလ(၇၉၃-၇၉၄)ထိ(၁)နွစ္(မင္းမရွိေသာကာလ)
(၁၀)ငတုံမင္း(၇၉၄-၈၁၈)ထိ(၂၄)နွစ္(စူဠစျႏၵား၏သား)

ပဥၥာေခတ္မင္္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေခတၱသင္(၈၁၈-၈၂၈ေအဒီ)ထိ(၁၀)နွစ္(စူဠစျႏၵရားတူစႏၵကူး၏သား)
(၂)စႏၵသင္(၈၂၈-၈၄၃)ထိ(၁၅)နွစ္(ေခတၱသင္၏ညီ)
(၃)မင္းသင္ျဖူ(၈၄၃-၈ရ၃)ထိ(၃၀)နွစ္(၁)၏သား
(၄)နာဂသူရိယ(၈၇၃-၉၀၄)ထိ(၃၂)နွစ္(၂)၏သား
(၅)ပု႑က(၉၃၆-၉၆၉)ထိ(၃၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)မင္းၾကီးျဖဴူ(၉၆၉-၉၈၄)ထိ(၁၅)နွစ္(၅)၏သား
(၁)စည္သဘင္(၉၈၄-၉၈၆)ထိ(၂)မ်ိဳးျခားမင္း
(ရ)မင္းနု(၉၈၆-၁၀၁၄)ထိ(၂၈)နွစ္(မင္းၾကီးျဖဴ၏သား)
(၈)မင္းလာေတာ္(၁၀၁၄-၁၀၃၄)ထိ(၂၀)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)မင္းကုလား(၁၀၃၄-၁၀၆၂)ထိ(၂၈)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းဘီလူး(၁၀၆၂-၁၀၆၈)ထိ(၆)နွစ္(၉)၏သား
(၁)၀ေရာင္းငွက္အသခၤယာ(၁၀၆၈-၁၀၇၆)ထိ(၈)နွစ္(ၾကားမင္း)
(၂)မင္းဘုန္းသန္(၁၀၇၆-၁၀၉၀)ထိ(၁၄)နွစ္(အသခၤယာ၏သား)
(၃)မင္းမတ္(၁၀၉၀-၁၁၀၃)ထိ(၁၃)နွစ္(မင္းဘုန္းသန္၏သား)

ပရိန္[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)လကၤ်ာမင္းနန္(၁၁၀၃-၁၁၀၉)ထိ(၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏ေျမး)
(၂)မင္းသီဟ(၁၁၀၉-၁၁၁၀)ထိ(၁)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ရာဇာၾကီး(၁၁၁၀-၁၁၁၃)ထိ(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၁၃-၁၁၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)သက်၀င္ငယ္(၁၁၁၅-၁၁၁၈)ထိ(၃)နွစ္(၄)၏သား
(၆)ေကာလိယ(၁၁၁၈-၁၁၂၃)ထိ(၅)နွစ္(၅)၏သား

ပရိန္္[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ဒႆရာဇာ(၁၁၂၃-၁၁၃၉)ထိ(၁၆)နွစ္(ေကာလိယ၏သား)
(၂)အနႏၵသီရိ(၁၁၃၉-၁၁၄၂)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းဖုန္းစား(၁၁၄၂-၁၁၄၉)ထိ(၇)နွစ္(အနႏၵသီရိ၏ညီ)
(၄)ပဥၥဏလ၀တ္(၁၁၄၉-၁၁၅၁)ထိ(၂)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ဓနရူေပါ(၁၁၅၁-၁၁၆၀)(၉)နွစ္(၄)၏သား
(၆)စလင္ကာဗိုလ္အမတ္(၁၁၆၀-၁၁၆၁)ထိ(၁)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မဥၥဴသင္(၁၁၆၁-၁၁၆၁)ထိ(၅)နွစ္(ဓနရူေပါ၏သား)
(၈)ငရံမံ(၁၁၆၆-၁၁၆၈)ထိ(၂)နွစ္(၇)၏သား
(၉)မင္းပုဂံ(၁၁၆၈-၁၁၇၀)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)ငရကၡိဳင္(၁၁ရ၀-၁၁၇၃)ထိ(၃)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)မင္းၾကံု(၁၁ရ၃-၁၁၈၅)ထိ(၁၂)နွစ္(၁၀)၏သား
(၁၂)မင္းဆူ(၁၁၈၅-၁၁၉၀)ထိ(၅)နွစ္(၁၁)၏သား
(၁၃)ေရႊသင္(၁၁၉၀-၁၁၉၃)ထိ(၃)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)မင္းေခါင္ၾကီး(၁၁၉၃-၁၂၀၄)ထိ(၆)နွစ္(၁၃)၏သား
(၁၅)မင္းေခါင္ငယ္(၁၁၉၉-၁၂၀၄)ထိ(၅)နွစ္(၁၄)၏သား
(၁၆)ကမၻာေလာင္ၾကီး(၁၂၀၄-၁၂၁၀)ထိ(၆)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)ကမၻာေလာင္ငယ္(၁၂၁၀-၁၂၂၀)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၆)၏သား
(၁၈)သက်၀င္ၾကီး(၁၁၂၀-၁၂၂၂)ထိ(၂)(၁၇)၏သား
(၁၉)သက်၀င္ငယ္(၁၂၂၂-၁၂၃၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၈)၏သား
(၂၀)သနပင္ျဖူ(၁၂၃၂-၁၂၃၅)ထိ(၃)နွစ္(၁၉)၏သား
(၂၁)နယ္သိမ္း(၁၂၃၅-၁၂၄၆)ထိ(၁၁)နွစ္(၂၀)၏သား
(၂၂)ငနလုံး(၁၂၄၆-၁၂၅၀)ထိ(၄)နွစ္(၂၁)၏သား

ေလာင္းၾကက္ေခတ္မင္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)ေလာမာျဖဴ(၁၂၅၀-၁၂၅၆)ထိ(၆)နွစ္(ငနလုံး၏သား)
(၂)ရာဇာသူၾကီး(၁၂၅၆-၁၂၅၈)ထိ(၂)နွစ္(၁)၏သား
(၃)ေစာလူး(၁၂၅၈-၁၂၆၁)(၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥစၥနာၾကီး(၁၂၆၁-၁၂၆၉)ထိ(၈)နွစ္(၃)၏သား
(၅)ေစာမြန္ၾကီး(၁၂၆၉-၁၂၇၃)ထိ(၄)နွစ္(၄)၏သား
(၆)နန္းက်ၾကီး(၁၂၇၃-၁၂၇၇)ထိ(၄)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းဘီလူး(၁၂၇၇-၁၂၈၁)ထိ(၄)နွစ္(၆)၏သား
(၈)စည္သဘင္အမတ္ၾကီး(၁၂၈၁-၁၂၈၃)ထိ(၂)နွစ္
(၉)မင္းထီး(၁၂၈၃-၁၃၈၉)ထိ(၁၀၆)နွစ္(မင္းဘီလူး၏သား)
(၁၀)ဥစၥနာငယ္(၁၃၈၉-၁၃၉၁)ထိ(၂)နွစ္(၉)၏သား
(၁၁)သီ၀ရာဇ္(၁၃၉၁-၁၃၉၂)ထိ(၁)နွစ္(၁၀)၏ညီ
(၁၂)နန္းက်ငယ္(၁၃၉၂-၁၃၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၁၁)၏ညီ
(၁၃)ရာဇသူ(၁၃၉၄-၁၃၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၁၂)၏သား
(၁၄)စည္သဘင္အမတ္(၁၃၉၆-၁၃၉ရ)ထိ(၁)နွစ္
(၁၅)ျမင္စည္စားအမတ္(၁၃၉၇-၁၃၉၇)ထိ(၅)လ
(၁၆)ရာဇသူမင္း(၁၃၉၇-၁၄၀၁)ထိ(၄)နွစ္
(၁ရ)သိဂၤသူ(၁၄၀၁-၁၄၀၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၆)၏ညီ

ေျမာက္ဥ္ီး[ပ႒မ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား

ဦးေရ။မင္းအမည္။နန္းတက္နန္းက်နွစ္။နန္းစံနွစ္။မွတ္ခ်က္
(၁)မင္းေစာမြန္(၁၄၀၄-၁၄၃၃)ထိ(၂၉)နွစ္(ရာဇသူ၏သား)
(၂)အလီခင္(၁၄၃၃-၁၄၅၈)ထိ(၂၅)နွစ္(၁)၏ညီ
(၃)ဘေစာျဖူ(ကုလမသ်ွာ)(၁၄၅၈-၁၄၈၁)ထိ(၂၃)နွစ္(၂)၏သား
(၄)မင္းေဒၚလ်ာ(ဆင္ျဖဴရွင္)(၁၄၈၁-၁၄၉၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၃)၏သား
(၅)မင္းညို(၁၄၉၁-၁၄၉၃)ထိ(၂)နွစ္(၄)၏ပေထြး
(၆)ရန္ေအာင္(၁၄၉၃-၁၄၉၄)ထိ(၆)လ(၄)၏သား
(ရ)စလကၤာသူ(၁၄၉၄-၁၅၀၁)ထိ(ရ)နွစ္(၆)၏ဦးၾကီး
(၈)မင္းရာဇာ(၁၅၀၁-၁၅၁၃)ထိ(၁၂)နွစ္(ရ)၏သား
(၉)ကဇာပတိ(၁၅၁၃-၁၅၁၅)ထိ(၂)နွစ္(၈)၏သား
(၁၀)မင္းေစာအို(၁၅၁၅-၁၅၁၅)ထိ(၆)လ(မင္းရာဇာ၏ပေထြး)
(၁၁)သဇာတာ(၁၅၁၅-၁၅၂၁)ထိ(၆)နွစ္(၄)၏သား
(၁၂)မင္းေခါင္ရာဇာ(၁၅၂၁-၁၅၃၁)ထိ(၁၀)နွစ္(၁၁)၏ညီ

ေျမာက္ဦး[ဒုတိယ]ေခတ္မင္းဆက္မ်ား
(၁)မင္းဗာၾကီး(၁၅၃၁-၁၅၅၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းရာဇာ၏သား)
(၂)မင္းတိကၡာ(၁၅၅၃-၁၅၅၆)ထိ(၃)နွစ္(၁)၏သား
(၃)မင္းေစာလွ(၁၅၅၆-၁၅၆၄)ထိ(၈)နွစ္ေက်ာ္(၂)၏သား
(၄)စၾက၀ေဒး(၁၅၆၄-၁၅၇၁)ထိ(ရ)နွစ္(၃)၏ညီ
(၅)မင္းဖေလာင္း(၁၅ရ၁-၁၅၉၃)ထိ(၂၂)နွစ္(မင္းဗာၾကီး၏သား)
(၆)မင္းရာဇာ(၁၅၉၃-၁၆၁၂)ထိ(၁၉)နွစ္(၅)၏သား
(ရ)မင္းခေမာင္း(၁၆၁၂-၁၆၂၂)ထိ(၁၀)နွစ္(၆)၏သား
(၈)သီရိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၂၂-၁၆၃၈)ထိ(၁၆)နွစ္(၇)၏သား
(၉)မင္းစေန(၁၆၃၈-၁၆၃၈)ထိ(၂၀)ရက္(၈)၏သား

ေျမာက္ဦး[တတိယ]ေခတ္ေနာက္ဆုးံမင္းဆက္္မ်ား

(၁)နရပတိမင္း(ကုသလ)(၁၆၃၈-၁၆၄၅)ထိ(၇)နွစ္
(၂)သတိုးဓမၼရာဇာ(၁၆၄၅-၁၆၅၂)ထိ(၇)နွစ္(၁)၏သား
(၃)စႏၵသုဓမၼရာဇာ(၁၆၅၂-၁၆၇၄)ထိ(၂၂)နွစ္(၂)၏သား
(၄)ဥကၠာဗလ(၁၆၇၄-၁၆၈၅)ထိ(၁၁)နွစ္(၃)၏သား
(၅)၀ရဓမၼရာဇာ(၁၆၈၅-၁၆၉၂)ထိ(၇)နွစ္(၄)၏ညီ
(၆)မဏိသုဓမၼရာဇာ(၁၆၉၂-၁၆၉၄)ထိ(၂)နွစ္(၅)၏ေနာင္ေတာ္
(ရ)စႏၵသူရိယဓမၼရာဇာ(၁၆၉၄-၁၆၉၆)ထိ(၂)နွစ္(၆)၏ညီ
(၈)ငတုံေနာ္ရထာ(၁၆၉၆-၁၆၉၆)ထိ(၃၇)ရက္(၇)၏သား
(၉)မာရုပိယ(၁၉၆၉-၁၉၆၇)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၀)လာလကႏၱတ္(၁၉၆၇-၁၉၆၈)ထိ(၁)နွစ္(ရဟန္းလူထြက္)
(၁၁)ေရြွ၀ါနရာဓိပတိ(၁၆၉၈-၁၇၀၀)ထိ(၂)နွစ္(မင္းသား)
(၁၂)စႏၵ၀ိမလဓမၼရာဇာေက်ာ္သိဂၤ(၁၇၀၀-၁၇၀၆)ထိ(၆)နွစ္
(၁၃)သူရိယရာဇာသတိုးလွ(၁၇၀၆-၁၇၁၀)ထိ(၄)နွစ္
(၁၄)စႏၵ၀ိဇာရာဇာတႏၱဗိုလ္(၁၇၁၀-၁၇၃၁)ထိ(၂၁)နွစ္
(၁၅)သာမစႏၵသူရိယရာဇာ(၁၇၃၁-၁၇၃၄)ထိ(၃)နွစ္(၁၄)၏သမက္
(၁၆)နရာအဓိပတိ(၁၇၃၄-၁၇၃၅)ခု(၁)နွစ္(၁၅)၏သား
(၁ရ)န၀မရရာဇာ(၁၇၃၅-၁၇၃၇)ထိ(၂)နွစ္(၁၆)၏ညီ
(၁၈)စႏၵ၀ိဇယ(၁၇၃ရ-၁၇၃ရ)ထိ(၈)လ(၁၇)၏ဘၾကီးသားညီ
(၁၉)သူရတန္ရာဇာ(၁၇၃ရ-၁၇၃ရ)ထိ(၃-ရက္)မ်ိဳးျခား
(၂၀)ေမတၱရာဇ္(၁၇၃ရ-၁၇၄၂)ထိ(၅)နွစ္(စႏၵ၀ိဇယ၏ညီ)
(၂၁)နရအဘယရာဇာ(၁၇၄၂-၁၇၆၁)ထိ(၁၉)နွစ္(၂၀)၏ပေထြး
(၂၂)သီရိသုရာဇာ(၁၇၆၁-၁၇၆၁)ထိ(၃)လ(၂၁)၏သား
(၂၃)စႏၵပရမရာဇာ(၁၇၆၁-၁၇၆၄)ထိ(၃)နွစ္(၂၂)၏ညီ
(၂၄)အဘယမဟာရာဇာ(၁၇၆၄-၁၇၇၃)ထိ(၉)နွစ္(၂၃)၏ေယာက္ဖ
(၂၅)ဒါးပိုင္ေသာၾကာ(စႏၵသုမန)(၁၇ရ၃-၁၇၃၇)ထိ(၄)

ျမန္မာအစ

ျမန္မာအစ

* ဦးဘေမာ္ (မႏၱေလးတကၠသိုလ္)
၁၉၈၅ ခု ဇန္၀ါရီလထုတ္ ေငြတာရီ မဂၢဇင္းတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ မႏၲေလးတကၠသိုလ္ ဘူမိေဗဒ တြဲဖက္ပါေမာကၡ ဆရာႀကီးဦးဘေမာ္၏ ေဆာင္းပါးျဖစ္ပါသည္။ စာတမ္းပါ အျမင္မ်ားသည္ ဆရာႀကီး ၏ ထိုစဥ္က ေခတ္ၿပဳိင္အျမင္မ်ားျဖစ္ၾကၿပီး ေႏွာင္းလူတို႔ ေလ့လာသုေတသနျပဳ ဆင္ျခင္ သံုးသပ္ဖြယ္ျဖစ္ပါ၍ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပအပ္ပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ျမန္မာ၊ မြန္၊ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ကရင္တုိ႕ျဖစ္ေပၚလာပံု အေၾကာင္း ကုိ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ၆၀ေလာက္ကပင္ အစဥ္တစိုက္ သမိုင္းပညာရွင္ သုေတသီတို႕မ်ားက ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။ ၎တို႕မွာ ဟာေဗး၊ စေကာ့၊ ေမဆင္၊ မာရွယ္၊ ဟန္တား၊ ဖေရဇာ၊ ဟာနီေဘာခရစ္တီရင္၊ လူး၀စ္၊ ေဖေမာင္တင္၊ ေဟာလ္၊ ေကလစ္၊ ေမာင္ေမာင္၊ ဂၽြန္စတုန္း၊ တရက္လာ၊ လုစ္ အစရွိသူတို႕ျဖစ္သည္။ ၎တို႕က တညီတညြတ္တည္းလိုပင္ အိမ္နီးခ်င္းႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္ၾကေသာ အိႏၵိယ၊ မြန္ဂုိ၊ တရုတ္ အစရွိသည့္ တုိင္းျပည္အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ၀င္ေရာက္လာကာ ေနထိုင္ၾကသည္ဟု အဓိပၸာယ္ရရွိေသာ “ေရၾကည္ရာ၊ ျမက္ႏုရာ ေရြ႕လ်ားသြားလာ ေနထိုင္သည္ဟူေသာ အယူအဆ” ကိုပထမဆံုး ေဖာ္ထုတ္ခဲ့ၾကသည္။
ဤပုဂၢဳိလ္ႀကီးမ်ား တင္ျပခဲ့သည့္ အယူအဆသည္ သမုိင္းဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ သက္ေသအေထာက္အထားမ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေစတီဘုရား၊ ေက်ာက္စာ၊ ေ၀ါဟာရစကား၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားျဖင့္ တင္ျပျခင္း၊ ထုိပုဂၢဳိလ္ႀကီးမ်ားသည္ အရင္းရွင္လႊမ္းမိုးခ်ိန္ တင္ျပခ်က္မ်ားျဖစ္ျခင္း၊ ႏုိင္ငံျခားဂ်ာနယ္မ်ား၌ ယင္းပုဂၢဳိလ္တို႕၏ေရးသားတင္ျပခ်က္မ်ားကို တရား၀င္ေရးသားပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္ရျခင္း၊ ျမန္မာပညာရွင္တို႕သည္ ယင္းပုဂၢဳိလ္မ်ား၏ ေရးသားေဖာ္ျပခ်က္ မ်ားကို ျပန္လည္ေခ်ပႏုိင္ေသာ ခုိင္လံုသည့္သက္ေသ အေထာက္အထားမ်ား မေတြ႕ေသးျခင္း၊ မ်ားစြာေသာထိုပညာရွင္ မ်ားကလက္ခံလာခဲ့ေသာ အယူအဆတစ္ခုကို ပစ္ပယ္ရဲေသာ သတၱိအားနည္းျခင္း စေသာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင့္ “ျမန္မာတို႕သည္ တိုင္းတပါးမွ ၀င္ေရာက္လာပါသည္” ၊“ျမန္မာအစ တေကာင္းက” ႏွင့္၊ “ျမန္မာအစ ေက်ာက္ဆည္က” စသည့္အဆိုျပဳခ်က္မ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ယင္းအယူအဆမ်ားကို မိမိတို႕ႏွင့္ နီးစပ္ရာ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖစ္သည့္အတိုင္း ေရွးႏွစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာကာလမွ ယေန႕အထိစြဲၿမဲစြာ ယံုၾကည္ျခင္း၊ အျခားတင္ျပခ်က္ေပၚလာပါက ႏိုင္ထက္ကလူျပဳကာ အေက်ာက္အကန္ အရွိန္အ၀ါျပ၍ ျငင္းပယ္ျခင္း၊ ျပက္ရယ္ျပဳျခင္း၊ လက္မခံႏိုင္ေလာက္ေသာ ဆင္ေျချပဳ၍ ျငင္းခ်က္ထုတ္ျခင္းတို႕ျဖင့္ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာသည္အထိ ဤအယူအဆကို ထိန္းသိမ္းလက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။
ယခုတင္ျပမည့္ “ျမန္မာအစ သမိုင္းမတိုင္မီက” အယူအဆသစ္သည္ ဘူမိသိပၸံႏွင့္ မႏုႆေဗဒ ရႈေထာင့္မွ ေတြ႕ရွိေလ့လာထားခ်က္မ်ားကို အမ်ားျပည္သူ ရွင္လူအေပါင္းႏွင့္တကြ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို ရႈေထာင့္ႏွစ္မ်ိဳးမွ အျမင္ၾကည္လင္စြာျဖင့္ ခံယူခ်က္အမွန္ေရာက္ေအာင္ ရည္သန္လ်က္ ေရးသားတင္ျပပါသည္။ ဤတင္ျပခ်က္တြင္ ပထမဦးစြာ တင္ျပခဲ့ေသာ ပညာရွင္မ်ား၏ တင္ျပခ်က္ႏွင့္ ယခုစာေရးသူ၏ အသစ္ေတြ႕ရွိခ်က္ႏွင့္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္မ်ားကို စာရႈသူတို႕ ဖတ္ရႈႏႈိင္းခ်ိန္ႏိုင္ရန္ ေရးသားထားပါသည္။
ျမန္မာလူမ်ိဳး တုိင္းရင္းသားမ်ား ေပါက္ဖြားျဖစ္ေပၚပံုဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ကို ဆက္လက္တင္ျပပါမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပံုေတာင္ေဒသ ယခုေတြ႕ရေသာ အဆင့္ျမင့္လူႏွင့္ လူ၀ံမ်ိဳးႏြယ္ ပရုိင္းမိတ္၊ ပံုေတာင္ဂ်ီးယားေကာ္တာရိုင္း ႏွင့္ အင္ဖီပိသိကပ္မုိးေကာင္းဂ်င္းနစ္ တုိ႕ေတြ႕ရွိရာေဒသျဖစ္သည္။ ေဒသ၏ ဘူမိသက္တမ္းသည္ ႏွစ္ေပါင္းသန္း (၄၀) ခန္႕က ျဖစ္၍ ကမၻာေပၚ၌ အဆင့္ျမင့္ပရိုင္းမိတ္အမ်ိဳးအစားကို ႏွစ္အေစာဆံုး ေတြ႕ရသည့္ တစ္ခုတည္းေသာ ႏိုင္ငံသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသာျဖစ္ပါသည္။
ဘူမိသက္တမ္း ႏွစ္ေပါင္းသန္း (၄၀) ခန္႕မွ မြန္ဂုိလီးယားႏိုင္ငံ၌ ျမန္မာႏိုင္ငံပံုေတာင္မွ ေတြ႕ရေသာေက်ာရိုးရွိ သတၱ၀ါအုပ္စု၊ ေရျမင္း၊ ႀကံ့၊ မိေခ်ာင္း အစရွိသည္တို႕ကိုေတြ႕ရေသာ္လည္း အဆင့္ျမင့္ပရိုင္းမိတ္တို႕ကိုမူ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကဲ့သို႕မေတြ႕ရေခ်။ ပံုေတာင္သာလွ်င္တစ္ခုတည္းေသာ လူ၀ံႏွင့္ လူမ်ိဳးႏြယ္ အဆင့္ျမင့္ ပရုိင္းမိတ္ေတြ႕ရွိရာေဒသ ျဖစ္ပါသည္။
ထို႕ေၾကာင့္ လူ၊ ေမ်ာက္၀ံ၊ လူ၀ံတို႕၏ အဆက္အႏြယ္မွေပါက္ဖြားဆင္းသက္လာခဲ့ၾကပံုအတိုင္းအစီစဥ္ျဖင့္ ေဖာ္ျပရမည္ဆိုပါလွ်င္ ပရိုပလုိင္ယိုပိသိကပ္၊ အီဂ်စ္တိုပိသိကပ္၊ ဒရိုင္ယိုပိသိကပ္၊ ရာမာပိသိကပ္၊ စီဗာပိသိကပ္၊ ၾသစေၾတးလိုပိသိကပ္၊ ဂ်ိဳင္ဂင္တိုပိသိကပ္၊ ဟုိမိုအီရက္တပ္၊ ေဂၚရစ္လာ ႏွင့္လူ ဟူ၍ အသီးသီးကြဲျပား၍ ျဖစ္ၾကပါသည္။ ယင္းတို႕၏စတင္ေပါက္ဖြားေသာ အေျခခံအစပ်ိဳးသည့္ အဆင့္ျမင့္ပရိုင္းမိတ္မ်ိဳးမွာ ပံုေတာင္ဂ်ီးယားႏွင့္ အင္ဖီပိသိကပ္တို႕ျဖစ္ၾကပါသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေရႊျမင္တင္ေတာင္ေပၚရွိ ႏြယ္ေခြ ေက်းရြာအနီး၌ လူရိုး ေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ႂကြင္းျဖစ္သည့္ အံသြား၊ ေရွ႕အံသြားႏွင့္ အေပၚေမးရိုးတြဲလ်က္အေနအထားအတိုင္း ေတြ႕ရွိျခင္းသည္ “လူဆင့္ကဲျဖစ္ စဥ္၌ ဦးေစာပိုင္းႏွင့္ ေႏွာင္းပိုင္းဆက္ႏြယ္မႈကိုစတင္ေတြ႕ရျခင္းဟု ဆုိႏုိင္ပါသည္။
ဤေတြ႕ရွိထားေသာလူေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းကို “ဘားမားမင္း” ဟုအမည္မွည့္ေခၚထားပါသည္။ ဤ ဘားမား မင္းသည္ “ပီကင္းမင္း” တို႕ႏွင့္ တခ်ိ္န္တည္းေလာက္ကေပၚေပါက္လာႏိုင္သည္။ ဤႏြယ္ေခြေဒသမွေက်ာက္ျဖစ္ ရုပ္ႂကြင္းမ်ားသည္း ပီကင္းလူေတြ႕ရွိေသာ တရုပ္ျပည္ ေဇာင္ဂိုဒီယမ္ ေက်ာက္လိုဏ္ဂူ၌ေတြ႕ရေသာ ႏြား၊ ေခြး၊ သမင္ႏွင့္ ေခ်တို႕၏ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းႏွင့္ ထပ္တူထပ္မွ် တူညီေနသည္ကို ေတြ႕ရပါသည္။ ဤေတြ႕ရွိခ်က္မ်ားသည္ ႏႈိင္းယွဥ္ေလ့လာမႈအတြက္ အေထာက္အထားျဖစ္ပါသည္။
ဆက္လက္၍ ယခုတင္ျပလိုသည္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၌ ေတြ႕ရွိခဲ့ေသာ အေျခခံအဆင့္ျမင့္ ပရိုင္းမိတ္အမ်ိဳးအစား ကို တရုတ္ျပည္၌မေတြ႕ရေသးသျဖင့္ လူ၏ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္စတင္ရာေဒသသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသာျဖစ္မည္ဟု ေကာက္ခ်က္ ခ်ရပါမည္။ ထို႕ေၾကာင့္ျမန္မာသည္ မြန္ဂိုတရုတ္ႏြယ္မွ ဆင္းသက္ လာျခင္းမဟုတ္ပဲ မြန္ဂိုတရုတ္ အစရွိသည့္လူမ်ိဳးမ်ား သည္ပင္ ျမန္မာႏုိင္ငံမွ ယင္းေဒသမ်ားသို႕ ေရၾကည္ရာ၊ ျမက္ႏုရာ ေရႊ႕သြား ႏုိင္စရာ အေၾကာင္းရွိပါသည္။
ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္း မွီတင္းေနထိုင္ၾကေသာ တုိင္းရင္းသားတို႕ ေပၚေပါက္ပံုအေၾကာင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ သမိုင္းပညာရွင္မ်ား၊ မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္မ်ားသည္ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲလြဲခဲ့ၾကသည္။ ထိုသို႕ကြဲလြဲခ်က္မ်ားသည္ သပြတ္အူကဲ့သို႕ ရႈပ္ေထြးေစခဲ့ပါသည္။ ဤအေျခအေနမ်ားကို ယခုေတြ႕ရွိရေသာ ျမန္မာလူသားေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းက အဆံုးသတ္ ေျဖရွင္းသြားေပလိမ့္မည္။ လူအမ်ားလက္ခံထား ေသာ သမိုင္းပါေမာကၡဟာေဗး၏ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားေပၚေပါက္ပံု အေၾကာင္းကို ပဏာမ တင္ျပပါမည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အေစာဆံုး၀င္ေရာက္ေနထုိင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးတို႕သည္ “အင္ဒုိနီးရွား”လူမ်ိဳးမ်ားဟုေဖာ္ျပသည္။ သုိ႕ရာတြင္ ယဥ္ေက်းမႈ အေထာက္အထားမရွိဟု အဆုိရွိပါသည္။ အခ်ိန္ကာလၾကာျမင့္သည့္အခါ တရုတ္ျပည္အေနာက္ပိုင္းမွ ၀င္လာေသာ မြန္ဂိုမ်ား လႊမ္းမိုး၍ေပ်ာက္ကြယ္သြားခဲ့ပါသည္။ ဤအမ်ိဳးအႏြယ္မ်ားမွ “မြန္” လူမ်ိဳးမ်ားဆင္းသက္ေပါက္ဖြားလာသည္။
တိဘက္ျပည္အေရွ႕ပိုင္းမွ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးသည္ ေတာင္ၾကားမ်ားကိုျဖတ္ေက်ာ္၍ ျမစ္မ်ားစီးဆင္းရာျမစ္ေၾကာင္း အတိုင္း ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို႕ ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ ဤလူမ်ိဳးတို႕သည္ “တိဘက္တိုဘားမင္း” လူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း ဟားေဗးက အခိုင္အမာေရးခဲ့သည္။ ဆက္လက္ေဖာ္ျပသည္မွာ ယင္းတိဘက္တိုဘားမင္းတို႕သည္ “သမိုင္းမတိုင္မီ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀” ခန္႕က၀င္ေရာက္ခဲ့သည္ဟုဆိုခဲ့သည္။
သို႕ေသာ္ယခုေတြ႕ရေသာလူ၏ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းက ဤတိဘက္တိုဘားမင္းထက္ ႏွစ္ေပါင္းသိန္းႏွစ္ခ်ီ၍ ေစာလ်က္ “ဘားမားမင္း” ရွိေနေၾကာင္း သက္ေသအေထာက္အထားအခုိင္အမာတင္ျပႏိုင္ခဲ့ၿပီ။ ထို႕ေၾကာင့္ ျမန္မာသည္ ျမန္မာကစသည္။ “ျမန္မာအစ သမိုင္းမတိုင္မီက” ဟုအဆိုျပဳခ်က္သည္ လံုး၀မွန္ကန္ပါမည္။။ ယခင္က ဟာေဗး၏ အရင္းရွင္ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီေသာ ထင္ျမင္ယူဆခ်က္မ်ားကို လူမ်ားက ယံုမွား သံသယႏွင့္ လက္ခံခဲ့ၾက ရေပသည္။
ဟာေဗး၏အဆိုျပဳခ်က္ကို ဆက္လက္ေရးသားပါမည္။ “မြန္” တုိ႕သည္ ဟသၤာတၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္ ဧရာ၀တီ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ၌ ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ တိဘက္တိုဘားမင္းတို႕မွ ပ်ဴ၊ ကရင္ႏွင့္ ရခုိင္တို႕ ဆင္းသက္ေပါက္ဖြားၾက သည္။ သက္မ်ိဳးႏြယ္မွ ခ်င္းႏွင့္ ရခိုင္တို႕ ဆင္းသက္လာသည္။ ပ်ဴတို႕သည္ ယခုအခ်ိန္ေပ်ာက္ကြယ္သြား၍ လက္ရွိ “ျမန္မာ” တို႕၏မူလအဆက္အႏြယ္မျဖစ္ႏိုင္ဟု ဟာေဗးက ယူဆသည္။ ပ်ဴလူမ်ိဳးေပ်ာက္ကြယ္ျခင္းဟုမယူဆသင့္ပါ။ ပ်ဳအေခၚအေ၀ၚမွ “ျမန္မာ”သို႕ ေျပာင္းလဲေခၚျခင္းသာျဖစ္ႏိုင္သည္။ ဘူမိေဗဒပါေမာကၡ ေဒါက္တာသိန္းအဆိုအရမူ “ျမန္မာ” မ်ားသည္ႏွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ခန္႕ကမွ စတင္ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ ယခုျမန္မာတိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးတို႕သည္ ေရႊျမင္တင္ေတာင္မွ စတင္အေစာဆံုးေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ “ဘားမားမင္း” ဟူေသာအယူအဆမွာ “ျပဒါးတလမ္း သံတလမ္း” ျဖစ္ေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ေရးသားခဲ့သည္။
မည္သို႕ပင္ျဖစ္ေစ ေရႊျမင္တင္ေတာင္မွ ေတြ႕ေသာ “ဘားမားမင္း” သည္ ဟာေဗး၏တိဘက္တိုဘားမင္းထက္ ႏွစ္ ေပါင္းသိန္းေသာင္းေစာ၍ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ ဟူေသာအေထာက္အထားမွာ ျငင္းဆိုရန္အေၾကာင္းမရွိေခ်။
ျမန္မာမ်ားသည္ မိုးေခါင္ေရရွားရပ္၀န္းျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အလယ္ပိုင္း ဧရာ၀တီျမစ္၏၀ဲယာေျမျပန္႕လြင္ ျပင္ေဒသမ်ား၌ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ျမန္မာျပည္ေတာင္ပိုင္း ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသ၌ မြန္လူမ်ိဳးတို႕ ျမန္မာျပည္ တြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္လာျခင္းမွာ မိုးေခါင္ျခင္း၊ အစာရွားပါးျခင္း၊ လူဦးေရ တိုးပြားမ်ားျပားလာျခင္း စသည္တို႕ေၾကာင့္ တျဖည္းျဖည္း ေျမာက္ဘက္မွ တိုး၀င္လာၾကရာ ေရွးယခင္က ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးမ်ားကိုေတာင္ဘက္သို႕ တျဖည္းျဖည္း ေရြ႕လ်ား၍သြားေစသည္။ လူအုပ္စုမ်ားသည္ တစ္စုၿပီးတစ္စု ဆက္ကာေရာက္လာၾကသည္။ ဤကဲ့သို႕၀င္ေရာက္လာေသာ အခ်ိန္သည္ ခရစ္ေတာ္မေပၚမီ အခ်ိန္က စတင္မည္ဟုဟာေဗးကခန္႕မွန္းတင္ျပခဲ့သည္။
၎၏ အဆိုအရ ရွမ္းလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ရွမ္းကုန္းျမင့္မွ ျမန္မာႏုိင္ငံေျမျပန္႕အရပ္သို႕ ခရစ္ႏွစ္ (၁၃)ရာစုႏွစ္တုိင္ ေအာင္၀င္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္း မျပဳေခ်။ ကခ်င္လူမ်ိဳးမ်ား ေျမာက္ဘက္မွ တျဖည္းျဖည္း၀င္ေရာက္လာမႈကို အဂၤလိပ္ အစိုးရက ျမန္မာႏုိင္ငံကိုသိမ္းပိုက္ၿပီး (၁၉)ရာစု အကုန္ေလာက္ေရာက္မွ ပိတ္ပင္တားျမစ္ခဲ့ရသည္။ ကယားလူမ်ိဳးမ်ား ႏွင့္ ကရင္လူမ်ိဳးတို႕သည္ ရွမ္းကုန္းျမင့္၏ ေတာင္ဘက္ေဒသမ်ား၌ ေနထိုင္ၿပီးျဖစ္ၾကသည္။
ဟာေဗး၏ဆက္လက္တင္ျပခ်က္မွာ ျမန္မာတို႕သည္ လူမ်ားစုျဖစ္၍ မြန္ဂိုအဆက္အႏြယ္မ်ားျဖစ္ၾကသည္။ သို႕ရာတြင္ျမန္မာတို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့စသည္တို႕မွာ တရုတ္၊ မြန္ဂိုတို႕ႏွင့္မတူေခ်။ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္ျခင္းႏွင့္ စာေပ၊ ယဥ္ေက်းမႈတို႕သည္ အိႏၵိယႏုိင္ငံ ဟိႏၵဴမ်ားႏွင့္ တူၾက သည္။ ကိုးကြယ္သည့္ဘာသာ၊ စကား ႏွင့္ စာေပတို႕ သည္ ပါဠိႏွင့္ သကၠတတို႕ျဖစ္ၾက၍ ဟိႏၵဴဘာသာစကားႏွင့္ဆိုင္ရာ အမည္အေခၚေ၀ါဟာရ မ်ားကို ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္း ေပၚႏွင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္းတို႕၌ေတြ႕ရသည္။
အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈသည္ ၀င္ေရာက္လာေသာ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္အတူေရာက္ရွိလာျခင္းမွာ မွန္ကန္ႏိုင္ ပါသည္။ သုိ႕ေသာ္ယခုေတြ႕ရေသာ ဘားမားမင္းေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းက အခုိင္အမာေျပာျပေနေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ တုိင္းရင္းသားတို႕သည္ ဤျပည္တြင္းမွာပင္ စတင္ေပါက္ဖြား သူမ်ားျဖစ္ၾကသည္ဟု ဆိုႏုိင္ပါသည္။
ဥႆာပဲခူးအမည္သည္ အိိႏၵိယႏိုင္ငံ ၾသရစ ၦျပည္နယ္မွ စကားအသံုးအႏႈန္းျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ပဲခူးသည္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ၏ ကိုလိုနီႏိုင္ငံ တစ္ခုျဖစ္ခဲ့ဘူးသည္ဟုဟာေဗးကေကာက္ခ်က္ခ်သည္။ ကိုလုိနီႏိုင္ငံထူေထာင္ျခင္းသည္ ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ားကို အာဏာလႊမ္းမိုးျခင္းျဖစ္၍ မူလကပင္ ဧရာ၀တီျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသတို႕ကို အိမ္နီးျခင္းႏုိင္ငံ၏ ယဥ္ေက်းမႈအယူ၀ါဒၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈခံရျခင္းကိုမူမျငင္းလိုပါ။ သို႕ေသာ္ ေဒသခံလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလူ မ်ိဳးမ်ားသာျဖစ္ၾကပါသည္။ တုိင္းတပါးသားအုပ္ခ်ုဳပ္မႈကိုကား အမ်ားျပည္သူက လက္ခံဖြယ္မရွိ။
ခရစ္ေတာ္မေပၚမီႏွစ္ေပါင္း (၂၆၀) ကအေသာကမင္းလက္ထက္မွအစျပဳလ်က္ အိႏၵိယႏိုင္ငံမွ ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားျပန္႕ပြားမႈသည္ ထိစပ္ ေနေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းသို႕သာမက တရုတ္ျပည္၊ ကေမ ၻာဒီးယား၊ ေလာႏိုင္ငံႏွင့္ ယိုးဒယားတို႕အထိ ရဟန္းရွင္လူမ်ားသာသနာျပဳရန္ ေရာက္ရွိသြားၾကသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္းသို႕ ၀င္ေရာက္ျခင္းမွာ ပထ၀ီအေနအထားအရ အာသံျပည္ဘက္မွ အေနာက္ဘက္ေတာင္တန္းကိုျဖတ္၍ ေတာင္ၾကားလမ္းမွ ၀င္ခဲ့ၾကသည္။ အျခားလမ္းေၾကာင္းမွာ ဘဂၤလားပင္လယ္ကိုျဖတ္၍ ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚေဒသမွ ၀င္ေရာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ “တလုိင္းလူမ်ိဳး” ဟုေခၚျခင္းမွာ အိႏၵိယျပည္ေတာင္ပိုင္းစကားအသံုးအႏႈန္း တရပ္မွ ဆင္းသက္လာဖြယ္ရွိေၾကာင္း ဟာေဗးက ေရးသားခဲ့ သည္။ “တလိုင္း” အမည္ကို ကၽြႏု္ပ္ တို႕၏ပင္ရင္းစကား “မြန္” ႏွင့္တြဲ၍ “မြန္”၊ “မြန္-တလိုင္း” ဟုေခၚေသာေၾကာင့္ ဤစကားလံုးကိုဆန္းစစ္ၾကည့္က ကၽြႏု္ပ္တို႕မွာ မူလကပင္ “မြန္” စကားလံုးရွိေနျခင္းသည္ ခိုင္မာေသာေၾကာင့္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၌ ေဒသခံတုိင္းရင္းသားမ်ား ရွိေနေၾကာင္းကို ထပ္ဆင့္တင္ျပလိုပါသည္။
ခရစ္ႏွစ္ (၅)ရာစုေလာက္တြင္ ဗုဒၶဘာသာထြန္းကားမႈသည္ အိႏၵိယျပည္၏ အေရွ႕ဘက္ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ျမန္မာ ႏုိင္ငံအပါအ၀င္ ျပန္႕ပြားခဲ့သည္။ သို႕ေသာ္ဤထြန္းကားမႈသည္ လူ႕သမိုင္းျဖစ္စဥ္ “အညာသီရံယဥ္ေက်းမႈ” ေခတ္ထက္ ႏွစ္ေပါင္းေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ေနာက္က်သည္။ ျမန္မာ့ဘူမိသိပၸံပညာရွင္ ကထိကဦးေသာ္တင့္က တင္ျပဖူးသည္မွာ ျမန္မာ ႏိုင္ငံ၏ အညာသီရံယဥ္ေက်းမႈ ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ အညာသီရံ ယဥ္ေက်းမႈကာလျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ေခတ္ဦးမွသည္ ေက်ာက္ေခတ္လယ္၊ ေက်ာက္ေခတ္ေႏွာင္းႏွင့္ သမုိင္းတင္သည္အထိ မူလကိုပင္ ယဥ္ေက်းမႈမ်ားဆက္လက္တိုးထက္ ထြန္းကားေနခဲ့သည္။ လူတို႕၏ ေနထိုင္ရာေဒသႀကီးမ်ား၌လည္း ယခုထိေျပာင္းလဲ ေရြ႕လ်ားျခင္းမရွိ၊ အစဥ္ဆက္လက္ ေနထိုင္ခဲ့ၾကသည္။ ဤဗုဒၶဘာသာျပန္႕ပြားသည့္ႏွစ္ထက္ေစာ၍ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ေသာင္းအခ်ိန္ကစၿပီး “ျမန္မာတိုင္းရင္းသား မ်ား ေပၚေပါက္ခဲ့ေၾကာင္း” ေက်ာက္လက္နက္အေထာက္အထားျဖင့္ တင္ျပႏုိင္ပါေသးသည္။ အာရွတိုက္ အေရွ႕ေတာင္ပိုင္း ႏိုင္ငံမ်ားသို႕ ဗုဒၶဘာသာ ျပန္႕ပြားျခင္းေၾကာင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံသို႕ တစိတ္တေဒသအားျဖင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံ သားမ်ား၀င္လာၾကလိမ့္မည္ဟု အခ်ိဳ႕ေသာ သမိုင္းပညာရွင္မ်ားက ေဖာ္ျပခဲ့ၾကသည္။
ဟာေဗး၏အဆိုအရ (၉)ရာစုႏွစ္ေလာက္တြင္ ျမန္မာလူမ်ိဳးတို႕သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံအထက္ပိုင္္းႏွင့္ ရခို္င္ျပည္တို႕ ကုိစတင္၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ ယင္းျမန္မာတို႕သည္ တရုတ္ျပည္အေနာက္ေတာင္ပိုင္း ယူနန္နယ္မွ ၀င္ေရာက္လာခဲ့ၾက သည္။ ခရစ္ႏွစ္ ၈၃၅-ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အလယ္ပိုင္း ႏွင့္ အထက္ပိုင္း၌ေနထုိင္ေသာ “ပ်ဴ” လူမ်ိဳးတို႕ကို တိုက္ခို္က္ ေခ်မႈန္းပစ္ခဲ့သည္။ ဤအေၾကာင္းေၾကာင့္ “ပ်ဴ”လူမ်ိဳးမ်ားေပ်ာက္၍ “ျမန္မာ” လူမ်ုိဳးေပၚလာႏုိင္ေသာ္လည္း ဤအယူ အဆတင္ျပခ်က္ကို လက္ခံႏိုင္စရာအေၾကာင္းမရွိေခ်။ “ပ်ဴ” တစ္မ်ိဳးလံုးေပ်ာက္ကြယ္၍ လူမ်ိဳးတံုးသည္အထိ သတ္ျဖတ္ခံရေၾကာင္း ခုိင္လံုေသာ သက္ေသအေထာက္အထား လံုး၀မရွိခဲ့ေခ်။ ယခုျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားသည္ ယခင္က “ပ်ဴ”လူမ်ိဳးမ်ား၏ သားစဥ္ေျမးဆက္ျဖစ္ၾကေပမည္။ “ပ်ဴ” မွ ျမန္မာသို႕တျဖည္းျဖည္းအေခၚအေ၀ၚေျပာင္းလဲျခင္းျဖစ္ သည္။ “ပ်ဴ”အေခၚကို အသံုးနည္းၿပီးေပ်ာက္ကြယ္သြားသည္။ ကၽြႏ္ုပ္တို႕အားအျခားတိုင္းတပါးႏုိင္ငံတို႕က အစဥ္အဆက္ လူမ်ိဳးအမည္နာမ သတ္မွတ္ခ်က္မွာ ေခတ္အလုိက္ ေျပာင္းလဲကြာျခားခဲ့မည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း လူမ်ိဳးႀကီးတစု၏ မ်ိဳးႏြယ္ ေပါက္ဖြားသက္ဆင္းျခင္းႏွင့္ ပင္မယဥ္ေက်းမႈကိုကား မည္သည့္ အႏၱရာယ္၊ မည္သူမ်ားကမွ ေဖ်ာက္ဖ်က္ႏုိင္မည္ မဟုတ္ေပ။ လူမ်ိဳးစုႀကီးတခုလံုး ေပ်ာက္သြားႏိုင္မႈမွာ အဏုျမဴေခတ္၌ပင္မျဖစ္ႏိုင္ပါ။
အေစာဆံုးျမန္မာလူသားေပၚေပါက္ပုံကို ဆက္လက္တင္ျပပါဦးမည္။ ဤထင္ျမင္ယူဆခ်က္ႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး “ပလုိင္ရက္စတိုဆင္း” ေရခဲေခတ္ အတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံကိုဗဟုိျပဳ၍ ဂ်ဗားႏွင့္ ပီကင္းတို႕သို႕ လူမ်ိဳးႏြယ္မ်ားေရြးသြားႏိုင္ ဖြယ္ရွိခဲ့ေၾကာင္း ဒီတားရားႏွင့္ ဟယ္လင္မိုးဗီးယပ္ တို႕ကေျမပံုအေထာက္အထားျဖင့္ တင္ျပခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႕ေသာ္ထို အဆိုကိုတင္ျပစဥ္အခ်ိန္က ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းျဖင့္ အခိုင္အမာ သက္ေသ မျပႏိုင္သျဖင့္ ထုိအဆိုမွာ မထင္မရွားျဖစ္ခဲ့ ရသည္။
ယခုအခ်ိန္၌ကား “ဘားမားမင္း” ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္း ေတြ႕ရွိထားၿပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ အထက္ပါအဆိုကို အခုိင္အမာ လက္ခံယံုၾကည္ သင့္ပါသည္။
ဆက္လက္တင္ျပလုိသည္မွာ အခ်ိဳ႕ေသာျမန္မာဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက ပလိုင္ရက္စတိုဆင္းေခတ္ကျမန္မာ ႏုိင္ငံ၌ေတြ႕ရေသာ ဘားမားမင္း၏ ဘူမိသက္တမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ေဖာ္ျပပံုကို ယံုၾကည္လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ရာ မရွိေၾကာင္း ျငင္းဆိုၾကသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက ေရဒီယိုဓါတ္ႂကြႏႈန္းသတၱိကိုသံုး၍ တိုင္းတာသင့္ေၾကာင္း တင္ ျပေဆြးေႏြးဖူးသည္။ ဘူမိအခ်ိန္ျပဇယား၌ ပလုိင္ရက္စတိုဆင္းႏွစ္သက္တမ္းကို ႏွစ္အေရအတြက္အားျဖင့္ ႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္သန္း (၂-သန္း)ခန္႕ၾကာသည္ဟုခန္႕မွန္းသည္။ ဤသက္တမ္းသည္ဘူမိအခ်ိန္ျပဇယား၌ ႏွစ္အနည္းဆံုး ႏွင့္ အသက္ အႏုဆံုး အပိုင္းအျခားျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘားမားမင္းကိုသက္တမ္းသတ္မွတ္ရာ၌ ေရဒီယိုဓါတ္ႂကြႏႈန္းသတၱိ တိုင္းတာျခင္းကို အထူူးမျပဳႏုိင္မီ “ပလုိင္ရက္စတုိဆင္းသက္တမ္းအေပၚဆံုးအပိုင္း” ခန္႕မွန္းေျခႏွစ္ေပါင္း တစ္သန္းခန္႕ ဟုသတ္မွတ္ျခင္းသည္ အမွန္ဆံုးႏွင့္ အသင့္ေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ပါသည္။
ဘားမားမင္းသည္ ေက်ာက္ေခတ္ဦးမတိုင္မီကပင္ ပီကင္းမင္းႏွင့္ ေခတ္ၿပိဳင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ဟိုမိုနစ္ လူ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္သည္။ ဘားမားမင္းႏွင့္အတူ ေခြးအံသြားေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္း ေတြ႕ရသည္။ ေခြးကိုအမဲလိုက္ရန္ အတြက္ အသံုးျပဳၿပီဟု ယူဆရသည္။ သမင္၊ ႏြား၊ ေခ် အစရွိသည့္ သတၱ၀ါတို႕၏ အရိုးစု ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းမ်ားကို ဘားမားမင္းႏွင့္ အတူေတြ႕ရသည္။ ဤအရိုးစုေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ႂကြင္းမ်ားသည္ ဘားမားမင္းတို႕ ဖမ္းယူစားေသာက္ၿပီး ႂကြင္းက်န္ေသာ အရိုးမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ ဤအခ်က္သည္ ပီကင္းမင္းကဲ့သို႕ ဘားမားမင္းသည္ အမဲလိုက္ျခင္း ႏွင့္ အသက္ေမြး၍ ေနထုိင္ေၾကာင္းသိရသည္။ ပီကင္းမင္းႏွင့္ေနထိုင္ပံုကြာျခားသည္။ ပီကင္းမင္းသည္ ေဇာင္ဂိုဒီယမ္ ေက်ာက္ဂူ၌ ေနခဲ့သည္။ ဘားမားမင္းသည္ ေရအလြယ္တကူရႏိုင္ေသာ ေခ်ာင္းေဘးကုန္းျမင့္ေပၚ၌ ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္ျဖစ္ေနေသာ အပိုင္းအစမ်ားစြာေတြ႕ရေသာေၾကာင့္ ဘားမားမင္းသည္ အုပ္စုဖြဲ႕၍ေနထိုင္ၾကမည္။
ဘားမားမင္းသည္ ယခုလက္ရွိျမန္မာႏိုင္ငံ တိုင္းရင္းသား ျမန္မာ၊ ရွမ္း၊ ကခ်င္၊ ခ်င္း၊ ကရင္၊ မြန္၊ ရခုိင္တို႕၏ သမုိင္းမတင္မီ ကာလကပင္ ေပၚေပါက္ေနထိုင္ခဲ့ေသာ လူမ်ိဳးအဆက္အႏြယ္ရင္းျဖစ္ေၾကာင္း ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္လမ္း စဥ္ပါတီက အေလးအနက္လက္ခံယံုၾကည္သည္။ ၁၉၈၃-ခု စက္တင္ဘာလ ပထမအႀကိမ္ထုတ္ေ၀ေသာ “သိဂၤါနဒီျမန္ ျပည္ေျမာက္ဖ်ားသို႕” စာအုပ္စာမ်က္ႏွာ ၆၀၃-၆၀၄ ၌ ျမန္မာျပည္ဖြား တိုင္းရင္းသားမ်ားသည္ အမိျမန္မာႏုိင္ငံအတြင္းရွိ ဘားမားမင္းႏွင့္ တၿပိဳင္တည္း ေပါက္ဖြားခဲ့ၾကေသာ လူမ်ိဳးႏြယ္မ်ားျဖစ္ေၾကာင္း တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ မံုရြာၿမိဳ႕နယ္ ႏွင့္ ေခ်ာင္းဦးၿမိဳ႕နယ္ၾကားမွ မံုေရြးေက်းရြာ၏ အေရွ႕ဘက္ရွိ ေရႊျမင္တင္ေတာင္တန္းသည္ ျမန္မာလူသား ဘားမားမင္း စတင္ေနထိုင္ေပၚေပါက္ခဲ့ေသာ ေဒသတခုအျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ၿပီး ျဖစ္ပါသည္။ သို႕ျဖစ္ရာ ကၽြႏ္ုပ္တို႕ တုိင္းရင္းသားအေပါင္းတို႕သည္ သမို္င္းမတိုင္မီကပင္ ႏွစ္ေပါင္းေသာင္းႏွင့္ခ်ီ၍ ျမန္မာျပည္တြင္းမွ စတင္ေပါက္ဖြားခဲ့၊ ေနထိုင္ခဲ့ၾကေသာ လူမ်ိဳးစုမ်ား ျဖစ္ၾကသည္ဟူေသာ အဆိုျပဳခ်က္ကို အေလးအနက္တင္ျပပါသည္။
(Myanmar type courtesy by Ko Saw Kyaw Htike (2002, DGGL).
credit: www.geolfriends.com