ပိန္ေဆးမလိုပါ ေရႊျမန္မာ

ပိန္နည္း၊ ပိန္ေဆး ေဆာင္းပါးေတြခ်ည္း ေရးလာတာ တလေက်ာ္ျပီ ထင္ပါတယ္။ ဒီရက္ပိုင္း ေရးထားတဲ့နည္းေတြအတိုင္း လိုက္လုပ္ျဖစ္တယ္၊ဝိတ္ခ်ပါတယ္ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းၾကားစာေတြ၊ဖုန္းနဲ႕ ေမးလ္နဲ႕ ေပးပို႕ၾကပါတယ္။ သတိထားမိတာက နယ္ဖက္က လိုက္လုပ္သူေတြ ပိုမ်ားသလိုပဲ။ သတင္းစာေတြက ဘယ္အတိုင္းအတာထိ ေပါက္ေရာက္သလဲ ကၽြန္ေတာ္တကယ္ မသိပါဘူး။ နယ္ဖက္က ရြာတခ်ိဳ႕က အေၾကာင္းၾကားစာေတြအရ အဲဒီအထိ ေရာက္တယ္လို့ ယူဆရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကလည္း တပတ္အတြင္း ဝိတ္က်ခ်င္လားဆိုတဲ့ ေဆာင္းပါးမ်ိဳးထပ္ေရးေပးပါေပါ့။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ guideline ရွိေတာ့ အဆင္ေျပလို႕ပါတဲ့။

guidelineေတြက ေကာင္းတာရွိသလို မေကာင္းတာလဲရွိပါတယ္။ ေကာင္းတာက စနစ္က်တယ္။ ခိုင္းတဲ့အတိုင္း လိုက္လုပ္ရံုဘဲ။ မေကာင္းတာကေတာ့ စည္းမ်ဥ္းေတြအတိုင္း လိုက္လုပ္ရတယ္။ ပ်က္ကြက္လုိ႕မရဘူး။ ဥပမာ ေပးထားတဲ့ အစားအေသာက္ေတြက ရွာလို႕မရတာမ်ိဳး။ ခိုင္းထားတဲ့ေလ့က်င့္ခန္းေတြက လိုက္မလုပ္နိုင္ဘူးဆိုတာမ်ိဳး။တခ်ိဳ႕နည္းေတြ ျမန္မာေတြနဲ႕ သိပ္အဆင္မေျပဘူး။ ဥပမာ အစားအေသာက္ဆိုရင္ အာရွနဲ႕ ဥေရာပ မတူဘူး။ ဒီက လူေတြက ဝက္သား၊ၾကက္သား စားၾကတာ၊ဟိုကလူေတြက ဆိတ္သား၊သိုးသား စားၾကတာ။ ေန႕စဥ္စားေသာက္တာၾကည့္ရင္ အာရွမွာ ထမင္းလိုမ်ိဳးစားတဲ့အခ်ိန္မွာ အေနာက္တိုင္းကေတာ့ ဂ်ံဳေပါင္မုံ စားၾကတာ မလား။ဆိုေတာ့ စားေသာက္ပံု ေနထိုင္ပံု မတူဘူး။ အေရွ့တိုင္းက ကာဗိုဟိုက္ဒရိတ္ကို အားျပဳစားတာ၊အေနာက္တိုင္းက ပရုိတင္းကို အားျပဳစားတာ။ ပိုဆိုးတာက ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြက အဆီကို ပိႆာခ်ိန္နဲ႕ စားတာမဟုတ္လား။အဲလိုကြာတာေလးေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။ 

ပိန္နည္းေတြနဲ႕ ပတ္သက္လို႕ တရက္က စာဖတ္ပရိသတ္တေယာက္က ဘာေျပာလဲဆိုေတာ့ ဆရာရယ္ ပိန္နည္းေတြ ဘာ့ေၾကာင့္ ေရးေနရတာလဲ။ ဒီကလူေတြကျဖင့္ ထမင္းေတာင္နပ္မွန္ေအာင္ စားရတာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ သူေျပာတာ သာမန္ကာလွ်ံကာၾကည့္ရင္ ဟုတ္သလိုပဲေနာ္။ တျခားဖက္ကၾကည့္ေတာ့ ရာႏႈန္းျပည့္ မမွန္ပါဘူး။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ လက္ရွိကမာၻမွာၾကံဳေတြ႕ေနရတဲ့ ျပႆနာတခုက နာတာရွည္ေရာဂါေတြ ထူေျပာလာတာျဖစ္တယ္။ (၂၁)ရာစု က်န္းမာေရးအတြက္ အၾကီးက်ယ္ဆံုး ျပႆနာပါ။ ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳ၊နွလံုး၊ကင္ဆာ စတဲ့ေရာဂါေတြနဲ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ အဝလြန္ေရာဂါဟာ ဆင္းရဲ၊ခ်မ္းသာမေရြးနိုင္ငံတိုင္းကို ျခိမ္းေျခာက္ေနတယ္။ ဒီေရာဂါေတြက ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲေတြ၊ဖြံ႕ျဖိဳးျပီးေတြဆိုတာေတြကို ၾကည့္ေနမွာမဟုတ္ဘူး။ ဒီအခ်က္က နိုင္ငံတိုင္းအတြက္ အေလးထားစရာ က်န္းမာေရးျပႆနာ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဝလြန္ျခင္း၊လႈပ္ရွားမႈမရွိျခင္းကေန ဆင့္ကဲျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေရာဂါေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ဒါကို သတိထားရမယ္။

ေနာက္တခ်က္က က်န္းမာေရး အသိပညာဆိုတာကလည္း လူတိုင္းနဲ႕ သက္ဆိုင္တယ္။ ဆင္းရဲတဲ့ ေက်းလက္ေတာရြာကမို႕ ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳ၊အဝလြန္ မျဖစ္ဘူးမထင္ပါနဲ႕။ ျဖစ္သူဦးေရအင္မတန္မ်ားပါတယ္။ ျပႆနာက မရွိတာ မဟုတ္ပါဘူး။ မသိၾကတာပါ။ ေဆးကုေနတဲ့ ဆရာဝန္တေယာက္အေနနဲ့ ဘယ္ေလာက္ေပါတယ္ဆိုတာ ပိုသိပါတယ္။ ေက်းလက္ေတာရြာကေန ျမိဳ႕က္ု ေဆးလာျပတဲ့ လူနာတေယာက္ကို ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳ ရွ္၊မရွိ ေမးၾကည့္ပါလား။ အမ်ားစုက မရွိဘူးေျဖလိမ့္မယ္။ အဲဒါက မစစ္လို႕ မသိတာျဖစ္တယ္၊မရွိတာမဟုတ္ဘူး။ ေတြးၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို့ဆီမွာ ငါးပိ၊ငံျပာရည္ မၾကိဳက္တဲ့သူက ခပ္ရွားရွားပါ။ ေဆးပညာက လက္ရွိလက္ခံထားတာက ဆိုဒီယမ္ အငံဓာတ္က ေသြးတိုးကို ျဖစ္ေစတယ္။ ေနာက္တခုေျပာစရာ ရွိတာက အခ်ိဳလည္း သိပ္ၾကိဳက္တာပဲ။ ေကာ္ဖီ၊လက္ဖက္ရည္ဆိုလည္း ခ်ိဳမွ ေသာက္တာ၊အဲဒီအက်ငိ့က ျမိဳ႕ေကာ နယ္ေရာ အတူတူပဲ။ ျမိဳ႕သားေတြ တပန္းသာသြားတာက ဘီယာဆိုင္ေတြ ေပါမ်ားတာနဲ႕ အလြယ္တကူေသာက္လို႕ရတာ။ ဘီယာဆိုတာလည္း တကယ္က ကစီဓာတ္တမ်ိဳးပဲ။ သူက ပိုေတာင္ဆိုးေသးတယ္။ တျခားနိုင္ငံေတြထက္ တပန္းသာသြားတဲ့တခ်က္ ဆီကို ေရလိုသံုးတာ။ ျမန္မာဟင္းလ်ာေတြထဲမွာ ဆီမပါတဲ့ ဟင္းလ်ာဘယ္နွမ်ိး ရွိသလဲ။ တခုမွမရွိဘူး။ အဲဒီအခ်က္ေတြေပါင္းလိုက္ေတာ့ အဝလြန္တာ၊ေသြးတိုး၊ဆီးခ်ိဳစတဲ့ ဆင့္ကဲျဖစ္စဥ္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ထမင္းနပ္မွန္ေအာင္ မစားရလို့ က်န္းမာေရးျပႆနာနည္းတယ္ဆိုတာ လံုးဝမဟုတ္ဘူး။ တကယ္က ျမန္မာတို႕ရဲ႕ ေနထိုင္စားေသာက္ပံုအရ ပိုေတာင္ဆိုးေသးတယ္။ အဲဒီအေလ့အက်င့္ေတြကို ျပဳျပင္နိုင္ဖို႕ ဆရာဝန္လုပ္သူေတြဖက္က တာဝန္ရွိပါတယ္။ က်န္းမာေရးအသိေပးရမယ္။ ဝတဲ့သူကို ပိန္ေအာင္၊ပိန္တဲ့သူကို ဝိတ္မတက္ေအာင္၊ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တဲ့ အခါဘယ္ေလ့က်င့္ခန္းေတြ ဘယ္လို၊ဘယ္ေလာက္ လုပ္သင့္လဲဆ္ုတာေတြ ပညာေပးရမယ္။ တျခားဖက္က ထမင္းနပ္မွန္ေအာင္ စားနိုင္ဖို႕၊လူတန္းေစ့ေနနိုင္ဖို့ကေတာ့ သက္ဆိုင္ရာ အစိုးရက ဆက္လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီအပိုင္းက ဆရာဝန္လုပ္သူေတြနဲ႕ မဆိုင္ပါဘူး။ ကိုယ္ဆိုင္တဲ့ ပိုင္တဲ့ အတိုင္းအတာဖက္က လုပ္မွ က်န္းမာေရးတုိးတက္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ေနာက္တခ်က္က ျမန္မာနိုင္ငံ က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္းက နိ္မ့္က်တယ္။ အဆင့္မမွီပါဘူးကြာ ဆိုတာေတြ ရွိဦးမယ္။ အာဆီယံနိုင္ငံေတြထဲမွာေတာင္ ျမန္မာနိုင္ငံက က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္း ေအာက္မွာရွိေနတာ အမွန္တရားပါ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအခ်က္ေတြကို ဆရာဝန္ေတြ ဖက္ကပဲခ်ည္းပဲ ေျပာင္းလို႕မရပါဘူး။ ျပည္သူလူထုလည္း စာဖတ္ဖို႕၊က်န္းမာေရးအသိရွိဖို႕ လိုပါတယ္။ မိတ္ေဆြတေယာက္ရွိတယ္။ က်န္းမာေရးေဆးပညာ စာေစာင္ေတြဆိုရင္ ေက်ာ္ဖတ္တယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္လဲေမးၾကည့္မွ ေရာဂါေတြသိေတာ့ စိတ္ညစ္ရမွာစိုးလို႕တဲ့။ အဲဒီလိုလည္း မျဖစ္ေသးဘူး။ ဆိုလိုခ်င္တာက အသိပညာျမွင့္မားဖို႕ စာဖတ္ရမယ္။ နိုင္ငံျခားသားတေယာက္ ျမန္မာနိုင္ငံေရာက္လို႕ ေဆးလာဝယ္ျပီဆိုရင္ သူတို႕လိုခ်င္တဲ့ ေဆးကို ေဆးနာမည္နဲ႕အတိအက် ေမးပါတယ္။ ေမးတဲ့အခါ ဒီမွာလို ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆး ေကာင္းတာေပးပါလို႕ မေျပာဘူး။ ေဆးဆုိင္ေတြက ေပးခ်င္ရာေပး ဝယ္သူက ေသာကိခ်င္သလိုေသာက္မဟုတ္ဘူး။ နာမည္နဲ႕ေမာျပီး ေဆးညႊန္းဖတ္ျပီးရင္ ေဆးကဒ္ကို ဘယ္ေတာ့မွ ဒီအတိုင္းမယူပါဘူး။ expired date(ကုန္ဆံုးရက္)ၾကည့္ျပီးမွ ဝယ္တယ္။ ေျပာခ်င္တာက က်န္းမာေရးအသိရွိၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို့ဆီမွာ အဲဒီအေလ့အက်င့္မရွိဘူး။ ဘယ္ေဆးေကာင္းလဲေမးေတာ့ ေဆးဆိုင္က ေပးခ်င္တဲ့ေဆး ေပးလိုက္ေရာ။ အမွန္က ေပးတဲ့သူကိုယ္၌က ေဆးအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္းမသိဘူး။ ဝယ္တဲ့သူကေရာ၊အတူတူပဲ။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ ဘိုင္အိုဂ်က္ဆစ္၊လန္းဆန္းဆိုတဲ့ေဆးေတြက ပါရာစီတေမာဆိုတာေတာင္ မသိၾကဘူး။ အဲလိုျဖစ္တယ္။ အဲဒါက ျမန္မာနိုင္ငံမွာရွ္တဲ့ ဆရာဝန္ေတြရဲ့ အျပစ္လား၊လူနာေတြအျပစ္လား၊ တုိုင္းျပည္အေျခအေနေျကာင့္လား ေဝခြဲလို႕မရနိုင္ဘူး။  ျဖစ္နိုင္တာက အေျကာင္းအရာေပါင္းစံု ေပါင္းစည္းသြားလို့လည္း ျဖစ္နိုင္တယ္။ 

စကားကို ျပန္ေကာက္ရရင္ က်န္းမာေရးေကာင္းဖို႕ အဝမလြန္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းရမယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ဝိတ္ခ်ရမယ္။ဝိတ္ခ်တဲ့အခါ အေရးၾကီးဆံုး အေျခခံက်တဲ့ အဆင့္(၄)ဆင့္ လိုအပ္တယ္။ အမွန္ေတာ့ စီမံခန္႕ခြဲမႈပညာလို plan အစီအစဥ္ခ်ျပီး လုပ္ရတာပါ။ ပထမအဆင့္က ဝိတ္က်ခ်င္စိတ္ ျပင္းထန္ရမယ္။ အဲဒီအတြက္ ဝိတ္က်ကို က်ရမယ္ဆိုတဲ့ motivation တြန္းအားလိုတယ္။ ဒုတိယအဆင့္က လက္ေတြ႕က်တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္(realistic goal)နဲ့ အခ်ိန္ကန့္သတ္ခ်က္(time)ရွိရမယ္။ ဥပမာ တလအတြင္း ငါးေပါင္က်ေအာင္လုပ္မယ္ဆိုတာ လက္ေတြ႕က်တယ္။ သတ္မွတ္ခ်က္လည္း ရွိတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ဘဲ တလအတြင္း ေပါင္ငါးဆယ္က်ေအာင္ လုပ္မယ္ဆ္ိုတာမ်ိဳးက လက္ေတြ႕မက်သလို ကန့္သတ္တဲ့ အခ်ိန္မမွန္ဘူး။ အဆင့္တခုစီအတြက္ ရည္မွန္းခ်က္တခုထားျပီး ေအာင္ျမင္မွ ေနာက္တခု တက္သင့္တယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ထားျပီးတဲ့အခါ တတိယအဆင့္အေနနဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္(action) လာရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာမ်ိဳး၊အစားအေသာက္ ေလွ်ာ့စားတာမ်ိဳး ေပါ့။ ေနာက္ဆံုးအခ်က္ကေတာ့ မိမိစားေသာက္သမွ်သတိထားဖို႕ food intake monitor လုပ္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ စားတဲ့အစားအစာေတြကို သတိထားျပီး စနစ္တက်မွတ္တမ္းတင္တာ၊ေရြးခ်ယ္စားေသာက္တာမ်ိဳး လုပ္သင့္တယ္။ ဝိတ္ခ်တဲ့အခါမွ မဟုတ္ဘူး။ ဝိတ္တက္ေအာင္လုပ္တာ၊အရပ္ထြက္ေအာင္ လုပ္တဲ့အခါလည္း ဒီလိုအဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႕ စနစ္တက်လုပ္မွ ေအာင္ျမင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။