ျမန္မာရဲႏွင့္ လူမိုက္သံသရာ

ရန္ကုန္ ေခတ္အဆက္ဆက္ သူ႔အပိုင္လိုက္ ၾကီးစိုး မင္းမူခဲ့ၾကတဲ့ လူမိုက္ႀကီးေတြ လမ္းမေတာ္ဖိုးတုတ္ ဗိုလ္တေထာင္ငမိုး၊ အဂၤလိပ္ေခတ္ လိုအပ္လို႔ အသံုးျပဳၾကတဲ့ လူမိုက္အပိုင္စား ေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လမ္းမေတာ အပိုင္မွာ ပုလိပ္က ဘိန္းခန္းေတြ၊ အရက္ဆိုင္ေတြ၊ ျပည့္တန္ဆာ အိမ္ေတြ ဖမ္းခ်င္ရင္ အပိုင္စားလူမိုက္ေတြ ေခၚယူညႇိႏိႈင္း ခဲ့ၾကရပါတယ္။

ေနာက္ပိုင္း ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီေခတ္ ပန္းဘဲတန္းက မူဆာတို႔၊ အီဆတ္တို႔၊ အလီတို႔၊ ပန္းဆိုးတန္းက ေရာင္စိန္ကဖီးမွာ မိုးေက်ာ္တို႔၊ ေက်ာ္၀င္းတို႔၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေစ်း အေနာက္ဘက္တန္းက ဘသန္းကဖီးမွာ ေဆး႐ံုးႀကီးလူမိုက္ ပီတာတို႔၊ အဘူးတို႔၊ ကာဆင္တို႔၊ အဲဒီေခတ္က ေလဟာျပင္ထဲ က်င္လည္က်က္စားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘူတာႀကီးဂံုးတံတားေအာက္မွာ ရွဲတမတ္ဆိုတာ အဲဒီေခတ္က ကိုမိုးေက်ာ္တို႔ ေက်ာ္၀င္းႀကီးတို႔ ေစာင့္ေရွာက္မႈေအာက္မွာ လႈပ္ရွားခဲ့ၾကတဲ့ လုပ္ရပ္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္တိုင္း ေဒါင္းေတာင္း ၅ ၿမိဳ႕နယ္ဟာ လူဦးေရ အထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕လယ္ ႐ုပ္ရွင္႐ံုႀကီးေတြရွိလို႔ ခါးပိုက္ႏိႈက္၊ ျပည့္တန္ဆာႀကိဳးလိမ္ဂိုဏ္းသမားေတြ၊ ဖဲသံုးခ်ပ္သမားေတြ လႈပ္ရွားတဲ့ေနရာျဖစ္လို႔၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕အင္အားနဲ႔ မလံု ေလာက္လို႔ ရဲေတြက လူမိုက္ေတြကိုၾကည့္႐ႈေစာင့္ေရွာက္ထားၿပီး လူမိုက္ လူမိုက္ခ်င္းထိန္းထားခဲ့ၾကရပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က လူမိုက္ေတြလည္း စည္းရွိပါတယ္။ ရဲေတြကလည္း စည္းရွိၾကပါတယ္။

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ခါးပိုက္ႏႈိက္ေလာကကို ေၾကးမံုတို႔ ႀကီးစိုးထားတဲ့အခ်ိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေခတ္က ခါးပိုက္ႏိႈက္ေတြဟာ ေစ်းထဲႏိႈက္သူက ေစ်းထဲပဲ ႏိႈက္ပါတယ္။ ကားေပၚႏႈိက္သူက ကားေပၚပဲ ႏိႈက္ပါတယ္။ ဘုရားပြဲ လမ္းေပၚႏိႈက္သူကလည္း မိမိတို႔ သတ္မွတ္ထားတဲ့ နယ္ေျမေတြမွာပဲ ႏိႈက္ၾကပါတယ္။ ကားေပၚမွာ ခါးပိုက္ႏိႈက္ခံရရင္ ဘယ္ကားလိုင္း၊ ဘယ္မွတ္တိုင္ ႏိႈက္ခံရတယ္ဆိုက ေျမနီကုန္း တပင္ေရႊထီး႐ုပ္ရွင္႐ံုးနားက “ေခတ္သစ္”လက္ဘက္ရည္ဆိုင္မွာ ထိုင္ေနတတ္တဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေၾကးမံုဆီေမးရင္ သိပါတယ္။ တာေမြဘက္က တာေမြသခ်ႋဳင္းႀကီးထဲက ဇရပ္မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တၿမိဳ႕လံုး ၿမိဳ႕နယ္အလိုက္ မနက္သူခိုး၊ ညသူခိုး၊ ေန႔လယ္ သူခိုးေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈကိုသိေနတဲ့ ယကၡႀကီးဆိုတဲ့ လူမိုက္ႀကီးတေယာက္ ရွိပါတယ္။
သူ႔အပိုင္ထဲ သူမသိဘဲ ၀င္ခိုးလို႔ကေတာ့ ရဲလက္ထဲခ်က္ခ်င္းအပ္ပါတယ္။
သူခိုးေတြအားလံုး အဲဒီ ယကၡႀကီးဆီမွာ ဆက္ေၾကးေပးၾကရပါတယ္။

အဲဒီပုဂ္ၢိဳလ္ေတြ ဦးသန္႔အေရးအခင္းအၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခံလိုက္ၾကရပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ရဲဘက္စခန္းေရာက္ ငွက္ဖ်ားျဖစ္ၿပီး ေသဆံုး ၁၉၇၅၊ ၁၉၇၆ ပတ္၀န္းက်င္ၿမိဳ႕လယ္ လူဆိုးတခ်ဳိ႕ ေပ်ာက္ဆံုးခ့ဲၾကေပမယ့္ ရြက္ပံုးသီး လူမိုက္ေတြ ခါးေခါင္းေဆာင္ေတြကေတာ့ အေျခအေနအခ်ိန္အခါကို ေစာင့္ေနခဲ့ၾကပါတယ္။

လွည္းတန္း (ကမာရြတ္)ကတၱသရာတို႔ ရမ္းကားတို႔၊ ကမာရြတ္ႀကီးတို႔ စိုးသိန္းႀကီးတို႔ ကိုေက်ာက္ခဲတို႔၊ ခရမ္းတို႔ တေၾကာထလာၾကပါတယ္။ ခါးေခါင္းေဆာင္ႀကီးျမင့္တို႔ ဆင္မလိုက္ ၀က္သတ္႐ံုအနီး က်င္လည္ေနၾကတဲ့ ဆင္မလိုက္လူမိုက္အုပ္စုေတြ၊ အခု ဘုရင့္ေနာင္လမ္းႀကီး မေဖာက္ခင္ သံႀကိဳးတိုင္က ကိုတိုးလိႈင္ႀကီးတို႔ ၾကည့္ျမင္တိုင္ ညေစ်းအမွီျပဳၿပီး လႈပ္ရွားၾကတဲ့ ကပၸလီတို႔ ကိုႏြားႀကီး (စံၿငိမ္း)တို႔ အုပ္စုေတြ ႀကံေတာသခ်ႋဳင္းထဲ ေဆးေျခာက္တထုပ္ ၅/ိ နဲ႔ျဖန္႔တဲ့ ပိုးဟပ္ျဖဴတို႔၊ ေအာင္၀င္းတို႔၊ ၀င္းႏိုင္တို႔ အုပ္စုေတြ ကိုယ့္အပိုင္ ကိုယ့္ေနရာ ကိုယ့္ေဒသမွာပဲ မင္းမူမိုက္ၾကပါတယ္။

လူမိုက္ေခါင္းေဆာင္ေအာင္၀င္းတို႔ဆိုရင္ ““ဒို႔က လူမိုက္၊ လူမိုက္ အလုပ္ပဲ လုပ္တယ္။ မယုတ္မာဘူး””လို႔ အၿမဲေျပာပါတယ္။ လိုအပ္လို႔ ရဲကေခၚရင္ ေအးခ်မ္းစြာသြားပါတယ္။ အဖမ္းခံရရင္လည္း ေထာင္ထဲမွာ ေနရာရွိၿပီးသားျဖစ္လို႔ ထြက္ေျပးတာတို႔ ရဲကိုျပန္ခုခံတာတို႔ မရွိခဲ့ပါ။ လိုအပ္လို႔ ရဲေခၚရင္ ေတြ႕တယ္။ အဖမ္းခံတယ္။ သူ႔အပိုင္နဲ႔သူ လူမိုက္ရွိၾကေပမယ့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ လူထုကို ထိတ္လန္႔ေအာင္ က်ီးလန္႔စာစားျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။

၈၈ အေရးအခင္းအၿပီး စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္မွာ လူမိုက္လက္သစ္ေတြ ယုတ္မာၾကတယ္၊ ႐ိုင္းစိုင္းလာၾကပါတယ္။ အေရးအခင္းၿပီးခါစ ၁၉၈၉ နဲ႔ ၁၉၉၀ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းအထိ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေနရာအႏွံ႔ နံနက္ ေ၀လီေ၀လင္း ညမိုးခ်ဳပ္စ အခ်ိန္ေတြမွာ လမ္းခရီးသြားေတြဆီက ပါပေလကာကားနဲ႔ အုပ္စုတစု ဆြဲႀကိဳးျဖတ္၊ ပိုက္ဆံအိတ္လုေျပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြ လိႈင္ၿမိဳ႕နယ္ ဘူတာ႐ံုလမ္းဘက္တို႔မွာဆိုရင္ ပဲျပဳတ္သည္ကအစ နံနက္ ေ၀လီေ၀လင္း အလုခံရတာေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ရဲက ဖမ္းရင္ ရဲကို ျပန္ခုခံတယ္။

လိႈင္ဘက္မွာ ငရွဥ္တို႔၊ ေခါေလးတို႔၊ ၀က္ကေလးတို႔ ခါးေခါင္း ဆာင္ႀကီးျမင့္အဖြဲ႕ေတြ ပစၥည္းလုတယ္။ မေပးရင္ ရန္ျပဳတယ္။ ဆိုက္ကား လုိခ်င္လို႔ ဆိုက္ကားသမားကိုသတ္တဲ့ ငမိုးတို႔လို လူမိုက္ေတြ ေပၚလာပါတယ္။

အေရးအခင္းကာလ ဂိုဏ္းစတားႀကီးတဦးက ေမြးခဲ့တဲ့ စိုးျမတ္တို႔ ဆိုရင္ ေထာင္က တရား႐ံုးကို ႐ံုးထုတ္တဲ့အခ်ိန္ အခ်ဳပ္ကားရဲ႕ေခါင္းခန္းမွာ စီး၊ အိမ္ကိုျပန္ ေရမိုးခ်ဳိး ထမင္းစားၿပီးမွ ဘားလမ္းတရား႐ံုးကို တရားရင္ ဆိုင္ဖို႔သြားတဲ့ အေျခအေနထိ အဲဒီကာလက ရဲေတြစည္းေဖာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။

အဓိကက စစ္ေထာက္လွမ္းေရးကေမြးတဲ့ လူမိုက္ ဒုစ႐ိုက္သမားနဲ႔ ရဲကေမြးထားတဲ့ ဒုစ႐ိုက္သမားေတြ အာဏာလုနယ္ပယ္ခ်ဲ႕ထြင္ရာကအစ လူမိုက္ေလာက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ေခါင္းေထာင္ႀကီးစိုးလာခဲ့တာ ယေန႔အုပ္စုဖြဲ႕ အႏိုင္က်င့္ဗိုလ္က်တဲ့အဆင့္ေရာက္လာပါၿပီ။ ေစ်းေတြမွာ စည္ပင္ရဲေတြ၊ စည္ပင္၀န္ထမ္းေတြက မတရားလုပ္ျခင္းကို ခံရတဲ့ ေစ်းသူေစ်းသားေတြက သီရိမဂၤလာေစ်းေခတ္က ၾကည့္ျမင္တိုင္တဖက္ကမ္းက လူမိုက္ေတြကို ဆက္ေၾကးေပးငွားၿပီး ဘ၀လံုၿခံဳေရးအတြက္ ဖန္တီးၾကပါတယ္။ လူေတြ စီးပြားေရးအဆင္မေျပၾကေတာ့ အရက္ဆိုင္ဖြင့္ ၂ လံုး၊ ၃ လံုး ဒိုင္ကိုင္၊ ျပည့္တန္ဆာလုပ္ငန္းေတြလုပ္၊ အႏွိပ္ခန္းေတြဖြင့္ အဲဒီလိုေနရာေတြမွာ တာ၀န္က်တဲ့ ရဲေတြကဆက္ေၾကးယူ၊ ၿမိဳ႕နယ္တခုမွာ ခ်ဲဒိုင္တဦးရွိရင္ စခန္းတခုလံုးက အေထြေထြ ကင္းေစာင့္တဲ့ရဲကအစ ဆက္ေၾကးေတာင္း ၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ စီမံခ်က္ရွိတယ္ဆိုၿပီး ဖမ္းၾကပါတယ္။ ေပးလည္းေပးရ အဖမ္းလည္းခံရေတာ့ ရဲနဲ႔မကင္းရာမကင္းေၾကာင္း လုပ္ကိုင္စားေသာက္ရသူေတြက လူမိုက္ေတြေမြးၾကပါတယ္။ ရန္ကင္းမွာ ၀င္တိုက္မိလို႔ ရက္ရက္စက္စက္ သတ္သူက ကံဘဲ့လူမိုက္ျဖစ္တဲ့အျပင္ ရန္ကင္း ကံဘဲ့ထဲမွာရွိတဲ့ ရဲနဲ႔မကင္းရာမကင္းေၾကာင္း လုပ္စားသူေတြက ေမြးထားတဲ့လူမိုက္၊ ရဲလာရင္ တာ၀န္ခံေျဖရွင္းေပးသူတေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။

စာေရးသူတို႔သိတဲ့ ၁၉၈၃ နဲ႔ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္အထိ ကာလရဲေတြဟာ သစၥာရွိၾကပါတယ္။ တေယာက္က တာ၀န္ယူထားရင္ တေယာက္နဲ႔ၿပီးပါတယ္။ ဘယ္သူ႔မွလာမဖမ္းပါဘူး။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႀကီး ပ်က္စီးသြား ရတာ ေနျပည္ေတာ္ရဲလို႔ေခၚတဲ့ စစ္တပ္ကအသြင္ေျပာင္းလာတဲ့ ရဲေတြ လက္ထက္မွာ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႀကီး စတင္ပ်က္စီးေတာ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ စာေရးသူ ႀကံဳဖူးတဲ့ အျဖစ္အပ်က္တခုဆိုရင္ ဗဟန္းၿမိဳ႕နယ္ဘက္မွာ အေရးအခင္း ၿပီးခါးစက တပ္ကေရာက္လာတဲ့ ရဲအရာရွိအခ်ဳိ႕ မူးယစ္ရာဇာအိမ္မွာ အရက္၀ိုင္း ဖြဲ႕ပါတယ္။ လိုင္းေၾကးလည္း ယူပါတယ္။ ေရခ်ဳိးခါနီး ဆပ္ျပာမရွိလို႔ အက်ႌခၽြတ္နဲ႔ စက္ဘီးစီးလာၿပီး ဘိန္းရာဇာကို ကိုယ္တိုက္ဆပ္ျပာ၀ယ္ခိုင္းပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ဖမ္းခ်င္တဲ့ အခ်ိန္ဖမ္းျပန္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဆက္ ေၾကးလာေရာက္ေထာင္းတဲ့ ရဲကို ပါး႐ိုက္လႊတ္တဲ့ အျဖစ္ေတြ လိုင္းေၾကးယူၿပီး ဖမ္းခိုင္းတဲ့ ရ၀တလူႀကီးေတြကို ဓားနဲ႔ခုတ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ ျဖစ္တာျမင္ခဲ့ရဖူးပါတယ္။ စစ္တပ္မွ အသြင္ေျပာင္းလာတဲ့ ရဲက ရဲဘ၀ပ်က္ ေစေတာ့တာပါပဲ။

စာေရးသူအေနနဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ႀကီး သိကၡာက်ေအာင္ ေရးသားျခင္း မဟုတ္ပါ။ ရဲထဲမွာ လစာတခုတည္း မွီခိုစားေသာက္တဲ့ ရဲေတြရွိသလို လာဘ္လာဘကို ေမွ်ာ္ကိုးၿပီး ရဲလုပ္တဲ့လူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ ဘယ္လိုပဲျပင္ျပင္ အက်င့္ေတြေတာ့ ေျပာင္းမည္မဟုတ္ပါ။ အခု လိႈင္သာယာဘက္မွာ လူမိုက္ဂိုဏ္းႀကီးတဂိုဏ္းကို လက္နက္ (ဓား) အလက္ ၄၀ ေလာက္နဲ႔ ဖမ္းမိတဲ့သတင္း ဖတ္လိုက္ရပါတယ္။ ၀မ္းလည္းသာပါတယ္။ ဂုဏ္လည္း ယူပါတယ္။

အေရးအခင္းမျဖစ္ခင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မွာ ခ်ဲဒိုင္ေတြကို ခ်ဲမထြက္ခင္ ညဘက္မ်ဳိးေတြမွာ လူမိုက္ေတြေပါတဲ့ၿမိဳ႕နယ္ေတြကို လိုင္းေၾကးရမထားတဲ့ ရဲအခ်ဳိ႕၀င္ဖမ္းၾကပါတယ္။ ျပန္လည္ခုခံတယ္ဆိုတာ သဲ့သဲ့ေလးေတာင္ မၾကားခဲ့ရပါဘူး။ စစ္ေထာက္လွမ္းေရးေခတ္ေရာက္မွ ဆြယ္မွဴးေတြ ေမြးထားတဲ့သတင္းေပး ဒုစ႐ိုက္သမားေတြကို သူတို႔စစ္ေထာက္လွမ္းေရး ဆြယ္မွဴးေတြက “မင္းတို႔ကို ရဲလာဖမ္းရင္ ႐ိုက္လႊတ္”လို႔မွာထားရာကအစ လူမိုက္ေတြ ႀကီးစိုးခဲ့ေသာ ယေန႔အျဖစ္အပ်က္မ်ဳိး ရဲေတြ ရင္ဆိုင္ေနရတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ယာဥ္ထိန္းရဲေတြက ဖမ္းခ်င္တဲ့ကားက်ေတာ့ ဖမ္းတယ္။ မဖမ္းခ်င္တဲ့သူက်ေတာ့ မဖမ္းဘူး။ ဒါေတြကို လမ္းေတြေပၚမွာ ကားေမာင္းေနတဲ့ ယာဥ္ေမာင္းေတြက ျမင္ေတြ႕ၾကရေတာ့ ယာဥ္ထိန္းကို ရန္ျပဳခုခံတဲ့ အျဖစ္ေတြ ျဖစ္လာျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တေလာေလးက လိႈင္သာယာ မီးခြက္ေစ်းနားမွာ ဖဲဒိုင္ခံစားတဲ့အိမ္ကို ရဲ၀င္ဖမ္းေတာ့ အဖမ္းခံရသူက ဖုန္းဆက္လိုက္တာ လက္နက္ကိုင္ လူမိုက္တစုေရာက္လာၿပီး ရဲကိုဓားနဲ႔လိုက္ခုတ္လို႔ ရဲေတြထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြဟာ ရဲေတြစည္းေဖာက္လို႔ျဖစ္ေၾကာင္း သိခဲ့ရပါတယ္။ ဆက္ေၾကးယူတဲ့သူကတဖြဲ႕၊ ဖမ္းတဲ့သူကတဖြဲ႕၊ ဒါေၾကာင့္ ဥပေဒနဲ႔မကင္းရာမကင္းေၾကာင္း လုပ္စားသူေတြက လူမိုက္ေတြေမြးထားျခင္းကစၿပီး အခုလို လူမိုက္ေတြ သက္ဆိုးရွည္လာျခင္းျဖစ္ကာ တဖက္က စည္းမေစာင့္လို႔ တဖက္က စည္းေဖာက္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ရဲစစ္စစ္က ရဲအလုပ္စစ္စစ္မွန္မွန္လုပ္ရင္ ရဲလို႔အသံၾကားတာနဲ႔ ဒုစ႐ိုက္သမားလႈပ္၀ံ့မွာ မဟုတ္ပါ။ ယူလည္းယူေသး ဖမ္းလည္းဖမ္းေသးဆိုရင္ေတာ့ ဒံုရင္းအတိုင္းပဲ ျဖစ္ေနမွာပါ။